تعداد بازدید: ۴۴۳
لاک پشت پوزه عقابی جزو ۵ گونه لاک پشت دریایی خلیج فارس و دریای عمان، گونه ای در خطر انقراض است که اهالی روستای «شیب دراز» جزیره قشم به وسیله هنر و صنایع دستی به بقای این حیوان ارزشمند آمده اند
کد خبر: ۷۲۵۰۲
تاریخ انتشار: ۰۲ فروردين ۱۳۹۶ - ۱۲:۳۵
چشمان لاک پشت پوزه عقابی به دستان اهالی شیب دراز
به گزارش سرمدنیوز: لاک پشت پوزه عقابی نسبت به سایر گونه های لاک پشت های دریایی جثه کوچک تری دارد، طول متوسط این گونه لاک پشت حدود ۷۰ سانتی متر، پهنای آن بین ۶۰ تا ۷۰ سانتی متر و وزن متوسط آن ۴۰ کیلوگرم است.

محیط زیست آن در کنار جزایر مرجانی و بیشتر غذای این حیوان اسفنج ها، مرجان های نرم و حلزون های دریایی است به همین دلیل آرواره های آنها متناسب با نوع تغذیه به شکل منقار عقاب درآمده است.

این نوع لاک پشت در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت (IUCN) قرار دارد و در خطر انقراض است، عوامل متعددی در وخیم بودن وضعیت این جانور دخیل است که بیشترین آنها تخریب زیستگاه آنها است اما در ایران علاوه بر تخریب زیستگاه، عوامل دیگری مانند خوردن تخم این لاک پشت ها توسط بومیان منطقه و جانوران نیز دخیل بوده است، به همین دلیل پروژه حفاظت از این گونه تعریف شد و در ادامه، موسسه آوای طبیعت پایدار نیز پروژه اکوتوریسم را با هدف حمایت از این گونه ی در خطر، انقراض آغاز کرد که در نخستین جشنواره تجربه های موفق سازمان های مردم نهاد معرفی و تقدیر شد.

نیما آذری مدیر عامل موسسه آوای طبیعت پایدار اظهارکرد: از دیر باز مردمان جزیره قشم از تخم لاک پشت های پوزه عقابی به عنوان ماده غذایی استفاده می کردند، آنها در فصل تخم گذاری با کشیک های شبانه در انتظار تخم گذاری لاک پشت مادر می نشستند و تخم ها را جمع آوری می کردند، همچنین روباه ها و سگ های جزیره هم از مصرف کنندگان این تخم ها محسوب می شوند.

وی افزود: در ایران در سواحل خلیج فارس و دریای عمان این لاک پشت به صورت فصلی دیده می شود و در جزیره قشم(ساحل جنوبی)، هنگام، فارور و شیدور برای تخم گذاری به ساحل می آیند، در جزیره قشم بیشترین تخم گذاری در ساحل جنوبی به طول ۲۵ کیلومتر انجام می شود که حاشیه شرقی روستای «شیب دراز» مهمترین سایت تخم گذاری این لاک پشت در ایران محسوب می شود.

وی ادامه داد: تخم گذاری لاک پشت های پوزه عقابی زودتر از سایر گونه ها آغاز می شود، از اواسط اسفند تا نیمه اردیبهشت پدیده تخم گذاری و از نیمه اردیبهشت تا تیرماه پدیده بیرون آمدن بچه لاک پشت ها از تخم، قابل مشاهده است.

آذری گفت: هر لاک پشت در فصل تخم گذاری حدود ۳ بار به ساحل می آید و تخم گذاری می کند که به ۱۲۰ عدد می رسد، علاوه بر کمین انسان، پرستوهای دریایی، کاکایی ها، حواصیل و حتی خرچنگ ها از دیگر تهدیدات تخم ها به شمار می آیند، بچه لاک پشت ها بی دفاع ترین نوزادان جانوران دریایی هستند، تخمین زده شده که فقط یک درصد از آنها به سن بلوغ می رسند.

وی افزود: از آنجا که روستای «شیب دراز» بیشترین سهم در محل تخم گذاری این لاک پشت ها را دارد پروژه ارتقای اکوتوریسم جزیره قشم روستای شیب دراز با هدف حفاظت از لاک پشت پوزه عقابی در سال ۲۰۰۶ میان موسسه آوای طبیعت پایدار و بخش کمک های کوچک تسهیلات محیط زیست جهانی برنامه عمران سازمان ملل متحد (UNDP/GEF/SGP) شکل گرفت.

وی گفت: هدف از این پروژه ارتقا و مدیریت اکوتوریسم در روستای شیب دراز بر پایه جاذبه تخم گذاری لاک پشت های پوزه عقابی بود و اینکه مردم به این باور برسند که لاک پشت ها راهی برای توسعه و درآمد آنها است تا در صدد حفاظت از آن برآیند، به این ترتیب مردم بومی به جای خوردن تخم لاک پشت به حفاظت از آن پرداختند و تعداد قابل توجهی از بچه لاک پشت ها به دریا بازگردانده شدند.

آذری افزود: از سال ۲۰۰۶ با شهرت گرفتن پروژه و هجوم گردشگران برای مشاهده این پدیده پروژه اکوتوریسم با هدف کاهش اثرات منفی حضور گردشگر و نیز ارتقای کیفیت اکوتوریسم منطقه از جمله آموزش، ارائه اطلاعات علمی و جغرافیایی و نیز خدمات رسانی اصولی به گردشگران فعالیت خود را آغاز کرد.

افسانه احسانی رییس هیات مدیره موسسه آوای طبیعت پایدار و مدیر پروژه اکوتوریسم گفت: در این پروژه تلاش شد تا درآمد حاصل از ورود گردشگر به روستای شیب دراز به صورت مستقیم و غیر مستقیم در جهت حفاظت از لاک پشت پوزه عقابی صرف شود.

وی افزود: در مرحله بعد و با مطرح شدن موضوع اکوتوریسم و مشارکت جامعه محلی، پروژه توانمندسازی بانوان روستای شیب دراز برای حفظ، احیا و ایجاد کاربری جدید صنایع دستی بومی منطقه در قالب هنر برای حفاظت شکل گرفت به این ترتیب بانوان روستا برای احیای صنایع دستی بومی خود گردهم آمدند و تلاش کردند از طریق هنر خود گامی برای حفاظت از این گونه در خطر انقراض بردارند.

مدیر پروژه هنر برای حفاظت، در خصوص اینکه چرا گردشگری به عنوان راهکار برای رفع یک سری چالش های زیست محیطی مطرح می شود، گفت: وقتی برای یک جامعه محلی معیشت ایجاد می شود و وقتی آگاهی اهالی ارتقا می یابد، نسبت به ارزش هایی که دارند ناخودآگاه شروع به حفاظت می کنند.

وی ادامه داد: به عنوان مثال وقتی می دانند که به خاطر آن لاک پشت گردشگر به منطقه آنها می آید بنابراین می خواهند تعامل داشته باشند تا کیفیت زندگی آنها هم از نظر فرهنگی، زیست محیطی و اقتصادی ارتقا یابد و سعی می کنند از آن لاک پشت حفاظت کنند.

احسانی گفت: بعد از ارتقای آگاهی نسبت به ارزش های این لاک پشت به این موضوع علاقه مند می شوند و دلشان نمی خواهد که منقرض شود و علت اینکه پروژه ما شکل گرفت، همین بود.

وی اظهارکرد: در این طرح دیدیم زمانی که گردشگر وارد منطقه می شود، می خواهد از صنایع دستی بومی خریداری کند اما تمام محصولات موجود در بازار آن زمان(سال ۸۷ شروع پروژه) چینی بود بنابراین تلاش کردیم تا بر اساس صنایع دستی بومی منطقه آنها را کاربردی کنیم که به این ترتیب به صورت کیف، شال و یا جا موبایلی وارد بازار شدند و بر روی هر کدام از این صنایع نیز نقش لاک پشت پوزه عقابی حک شده بود.

احسانی درباره نحوه برقراری ارتباط میان صنایع دستی و حفاظت از لاک پشت گفت: معتقدیم از طریق هنر می توان ارزش حفاظت را عمومی کرد، در واقع وقتی روی صنایع دستی نقش لاک پشت است نظر مشتری را جلب می کند و فروشنده توضیح می دهد که این چه حیوانی است و فردی که آن جنس را خریده در شهر خودش هم در مورد ارزش های این حیوان صحبت می کند در واقع یک مجموعه ای از آدم ها درباره ارزش لاک پشت های پوزه عقابی آگاه می شوند که به این ترتیب برای حفاظت از این لاک پشت یک خرد جمعی شکل می گیرد.

وی افزود: مساله دیگر درآمد زایی است؛ زمانی که درآمد حاصل شود، موجب ایجاد انگیزه در ساکنان منطقه

برای حفاظت از این لاک پشت می شود، البته باید سطح جامعه محلی و ارزش کاری آنها فراتر از درآمد دیده شود؛ یعنی این نیست که فقط به خاطر پول این کار را انجام می دهند، واقعیت این است که با گردشگر تعاملات خوبی داشتند و در واقع آن ارتقای فرهنگی در کنار درآمدزایی به آنها انگیزه داد.
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر: