بیست و سومین نمایشگاه الکامپ از ۳۰ تیرماه تا ۲ مردادماه برگزار شد. حضور شرکتهای بزرگ بانکی و پرداخت در این گردهمایی بزرگ، فرصت مطلوبی شد که ما چند پرسشی که در ذهن داشتیم را از چند کارشناس این حوزه بپرسیم، مدیر واحد تحقیق و توسعه شرکت پرداخت الکترونیک سامان یکی از متخصصانی بود که به پرسشهای ما پاسخ داد. در ادامه گفتگوی کوتاه ما با فرید ستاره را میخوانید.
بانکها، شرکتهای پرداخت و اپراتورها با چه رویکردی در نمایشگاه الکامپ حاضر میشوند؟
یکی از بهترین رویدادهایی که در کشور هر ساله در حوزه الکترونیک، تجارت الکترونیک و کامپیوتر برگزار میشود نمایشگاه الکامپ است. این نمایشگاه همیشه با اقبال خوبی همراه بوده و هر ساله هم در حال توسعه و بهبود میباشد. در ۳ سال گذشته این نمایشگاه با افولی همراه بوده است اما از سال گذشته رویکرد تغییر کرده و این تغییر رویکرد هم به طور محسوسی قابل مشاهده است. علت حضور پرداخت الکترونیک سامان در این نمایشگاه نیز معرفی بیشتر شرکت و محصولات جدید به بازدیدکنندگان است و همچنین در حال شروع همکاریهای جدیدی هستیم که این همکاریها و شبکهسازیها بیشتر در این نوع نمایشگاهها شکل میگیرد.
جدیدترین محصول ما نسخه جدید اپلیکیشین سه سوت است است که در نمایشگاه الکامپ رونمایی شد. سرویس بعدی ما SDK پرداخت درون برنامهای است که اگر خاطرتان باشد سال گذشته هم بحثهای زیادی در مورد آن بود. این محصول امسال کاملتر شده و با امکانات بیشتری به مشتریان عرضه میشود. یکی دیگر از مسائلی که در سپ به صورت جدی دنبال میکنیم اهمیت به حوزه فینتک و مخصوصاً حمایت از استارتاپهای فینتک بوده است که این رویکرد را در ۳ سال اخیر دنبال کردهایم و امسال فعالیتهای ما در این حوزه بیشتر بوده و موفقیتهای خوبی هم در این زمینه داشتهایم.
امسال هم شرکتهای پرداخت الکترونیک با تمرکز بر اپلیکیشنهای پرداخت در این نمایشگاه حاضر شدهاند به نظر شما رویکردی که شرکتها دنبال میکنند چیست؟ آیا در آینده تعداد تراکنشها از روی پایانههای فروشگاهی بیشتر به سمت ابزار پذیرش موبایلی حرکت خواهد کرد؟
موبایل جایگاه ویژهای در امور روزمره ما پیدا کرده و تغییرات زیادی در سبک زندگی ما به وجود آورده است. اگر شرکتهای پرداخت الکترونیک بتوانند به کاربران نهایی و دارندگان کارت نزدیکتر باشند اقبال بیشتری برای جذب آنها و عرضه خدمت خود به آنها خواهند داشت. محل درآمد ما از تراکنشهایی است که بر روی سامانههای ما انجام میشود پس ما هر قدر بتوانیم خودمان را بیشتر به کاربر نهایی یا کسی که تصمیم گیرنده نهایی خرید است نزدیکتر کنیم برای ما مؤثرتر خواهد بود.
گوشیهای هوشمند و اپلیکیشنهای موبایلی این قابلیت را ایجاد میکنند که نزدیک شدن به مشتری بسیار سادهتر شود و ما با ارائه سرویسهای مورد نیاز مشتری و خدماتی که کاربران را زودتر به مقصد نهایی آنها برساند میتوانیم راههای جدیدی برای پل زدن به مشتریان ایجاد کنیم. پس میتوان نتیجه گرفت عمدهترین دلیل تمرکز شرکتهای پرداخت بر روی اپلیکیشنهای موبایلی به علت افزایش ضریب نفوذ گوشیهای هوشمند بین مردم و سهولت در نزدیک شدن به مشتری است.
شرکت شاپرک طی یکی دو سال گذشته اقدام به انتشار گزارشی از عملکرد شرکتهای پرداخت الکترونیک کرده است که به نظر چراغ راهی است برای این شرکتها است تا از اطلاعات و عملکرد خود و رقبا آگاه شوند. اما معیار سنجش شرکتها در این گزارش بهصورت کمی است و این باعث رقابتهای ناسالم بین شرکتهای PSP شده، نظر شما در این خصوص چیست؟
دلیل اصلی ایجاد شرکت شاپرک استفاده بهینه از منابع بود در زمان تأسیس شاپرک و در راستای استفاده بهینه از منابع تفکری وجود داشت که بیشتر از دو دستگاه کارتخوان در مغازهها نباشد که هماکنون آن تفکر با واقعیت و وضع موجود همخوانی ندارد. از طرفی هم مدل کارمزدی ما در ایران تقریباً با همه دنیا تفاوتهای عمدهای دارد هیچ جای دنیا بانک پذیرنده از بانک صادرکننده کارت کارمزد نمیگیرد. این روال باعث ایجاد جنگهای ناسالم شده است. در خصوص بحث شاخصها هم که در سؤالتان مطرح کردید، شاخصهای کیفی به عقیده من خیلی پررنگ نشده است اما مثلاً در شرکتهای PSP شاخص Transaction per pos(هر پوز به صورت میانگین در ماه چند تراکنش انجام میدهد) را داریم که در بولتن شاپرک خیلی موردتوجه قرار نگرفته است و نشانگر این است که یک شرکت چقدر به لحاظ اثربخشی فعالیت بهتری داشته است. در سپ مهمترین شاخص ارزیابی برای ما Transaction per pos است و در حال حاضر ما در جایگاه خوبی هم قرار داریم و تقریباً Transaction per po عدد ۳۳/۱ است که این عدد، میتواند عدد مناسبی باشد. اگر سرویسهای ارائه شده دارای کیفیت نباشد واقعاً ارزش افزودهای برای سازمان ایجاد نمیشود.
به عقیده شما مهمترین چالش فرد جدید در پست معاونت فناوریهای نوین بانک مرکزی چیست؟
میتوان گفت یکی از افرادی که از اتفاقات خوب در این حوزه حمایت کرده و به شروع آنها کمک میکند آقای حکیمی بوده است و به نظر در آینده نیز اتفاقات خوبی رقم خواهد خورد.
بزرگترین چالش همانطور که اشاره کردید موضوع معیارهای سنجش کیفی شرکتهای پرداخت است که همیشه یکی از دغدغههای بانک مرکزی و شاپرک بوده است که رقابتهای ناسالم بین بانکها و شرکتهای پرداخت شکل نگیرد و شرکتهای پرداخت الکترونیک و بانکها به سمت بهبود کیفیت خدمات خود بروند. در حاضر چند میلیون دستگاه کارتخوان در کشور موجود است که با یک چهارم این تعداد نیز میتوان سرویس خوب ارائه کرد. من شخصاً برای خرید وارد مغازهای شدهام و دیدم در آن مغازه ۱۰ دستگاه کارتخوان وجود دارد! این موضوع یعنی هدر رفتن سرمایه ملی. به نظر من یکی از چالشهای معاونت جدید مقابله با موازی کاری شرکتهای پرداخت و جلوگیری از این اتلاف سرمایه است. این نوع موازی کاریها در بانکها نیز وجود دارد و صرفاً در شرکتهای PSP نیست.
چرا برخی از شرکتهای PSP برای تصاحب سهم بازار بیشتر حاضر هستند درآمد خود را با پذیرندگان تقسیم کنند؟
متأسفانه این مثال بارز همان رقابت ناسالم است. برخی از شرکتها که در یک حوزه عملکرد خوبی دارند برای اینکه در سایر ابزار پذیرش هم خودی نشان دهند و سهم بازار بگیرند حاضر میشوند درآمد خود را با پذیرنده تقسیم کنند و این هم معضل بزرگی برای نظام پرداخت ما شده است.