محمد جواد آذری جهرمی در پنل اقتصاد دیجیتال که در اولین روز از نمایشگاه تلکام، با حضور دبیر شورای عالی فضای مجازی و معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی برگزار شد، با اشاره به چالشهای اصلی توسعه و تحول در اقتصاد دیجیتال، گفت: نگرانیها و موانع در پذیرش ICT در حوزه اقتصاد دیجیتال به ۴ دسته تقسیم میشود که در کشورها و مناطق مختلف متفاوت است.
وی تصریح کرد: زیرساختهای ارتباطی، مناسب و مرتبط بودن با فرهنگ بومی آن جامعه، قابلیتها، مهارتها و مقرون به صرفه بودن از مواردی است که در بررسی چالشهای مربوط به این حوزه باید مورد توجه قرار گیرد.
آذری جهرمی به طور مثال به کشورهایی در قاره آفریقا اشاره کرد و افزود: این ۴ چالش فوق در این کشورها وجود دارد، به این معنی که این کشورها در حوزه زیرساختهای ارتباطی، مناسب و مرتبط بودن با فرهنگ بومی، قابلیتها و مهارتها و مقرون به صرفه بودن دچار مشکل هستند.
وی تاکید کرد: این پارامترها در کشورهای آسیایی متفاوت است و در برخی از این کشورها ۳ مورد از موارد فوق به عنوان چالشهای این حوزه وجود دارد.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در ادامه سخنان خود به بررسی وضعیت کشور در حوزه چالشهای اقتصاد دیجیتال پرداخت و اظهار داشت: در حوزه زیرساخت در چند سال گذشته رشد بسیار خوبی تا حد ۱۰ برابری در کشور داشتهایم، به طوری که در حوزه دسترسی موبایل از ۳۰۰ هزار به ۴۰ میلیون مشترک تلفن همراه در سالهای گذشته رسیدهایم.
وی حوزه دسترسی ثابت را از نقاط ضعف در شاخص زیرساخت عنوان کرد و افزود: انحصار ذاتی در مخابرات و عدم سرمایه گذاری در حوزه دسترسی ثابت و نبود تناسب قیمت سرویسها از دلایل عقب ماندگی در این حوزه است.
وی مناسب بودن محتوا را یکی دیگر از مسائل جدی این حوزه بیان کرد و اظهار داشت: در حال حاضر در حوزه محتوا بیشترین حجم تولید محتوا با حداقل ۶۰ درصد در دنیا مربوط به ویدیو است، در صورتی که در ایران این میزان به ۱۰ درصد میرسد و نشان میدهد حوزه ویدیو در کشور ظرفیت بسیار خوبی برای رشد دارد و میتواند درآمد ۴ هزار میلیارد تومانی داشته باشد.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تصریح کرد: نبود تعرفه گذاری مناسب در حوزه فیبر باعث محافظه کاری کاربران در استفاده از حجم شده است که باید با تغییر مدل تعرفه گذاری در این حوزه این مشکل برطرف شود.
وی کیفیت را یکی دیگر از مشکلات این حوزه در بخش فیبر دانست افزود: برای ارائه سرویس با کیفیت بالا حداقل ۸۰ مگابیت پهنای باند مورد نیاز است که در بخشی از شبکه این عدد به ۵۰ مگا میرسد.
آذری جهرمی در مورد نحوه حل این مشکلات به مصوبه ۲۳۰ سازمان تنظیم مقررات برای اشتراک گذاری منابع زیرساختی اشاره کرد و گفت: بر اساس این مصوبه با مشارکت FCP ها و اشتراک گذاری منابع زیرساختی، برای دسترسی به فیبر رشد مناسبی ایجاد میشود.
وی تصریح کرد: همچنین با فعال کردن سرمایه گذاری خارجی در پروژه ایرانیان نت بخشی از کمبود سرمایه در بخش، جبران میشود.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در ادامه سخنان خود در این پنل به چالشهای بخش اپلیکیشن ها و استارتاپ ها نیز اشاره کرد و گفت: مکانیزم، چرخه حیات و قوانین و مقررات در حوزه سرمایه گذاری و کسب و کارهای جدید، به همراه تقابل کسب و کارهای سنتی با مدرن، از مشکلات این بخش است.
نود و نه چالش در حوزه اقتصاد دیجیتال
ابوالحسن فیروزآبادی در پنل تخصصی اقتصاد دیجیتال که در حاشیه هجدهمین نمایشگاه بین المللی تله کام برگزار شد وضعیت کشور در حوزه اقتصاد فضای مجازی را تشریح کرد.
وی با بیان اینکه موضوع تولید محتوای فضای مجازی که میتواند به افزایش میزان خدمات و در نهایت افزایش توسعه اقتصادی بیانجامد در کشور باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد، افزود: بر اساس تکالیف مرکز ملی فضای مجازی در سیاست گذاری این بخش، موضوع ساماندهی اقتصاد دیجیتالی را در دستور کار قرار دادهایم. بر این اساس کارگروهی در جهت شناسایی و بررسی این بخش تشکیل شد و ما توانستیم ۹۹ چالش را در حوزه اقتصاد دیجیتالی شناسایی کنیم که هم اکنون به ۱۵ چالش آن را کاهش دادهایم.
وی با بیان اینکه نگاه به فضای مجازی نگاهی اجتماعی و اقتصادی است، خاطرنشان کرد: اگر چه در حوزه زیرساختها اقدامات خوبی انجام شده اما همچنان در حوزه خدمات این بخش با مشکلات و کاهشهایی مواجه هستیم.
فیروزآبای با بیان اینکه در کشورهای توسعه یافته اقتصاد زیرساختهای فضای مجازی ۴۵ درصد و اقتصاد مربوط به خدمات این حوزه ۴۵ درصد آن را در بر دارد، گفت: اما در کشور ما متاسفانه اقتصاد زیرساختها سهم ۷۵ درصدی دارد و سهم سرویسهای ارتباطی ۸ درصد است.
دبیر شورای عالی فضای مجازی با اشاره به اینکه اقتصادهای پیشرفته دنیا بر موضوع اشتغالزایی گیم و بازیهای رایانهای تاکید دارند، تصریح کرد: سهم اقتصاد گیم در کشورهای توسعه یافته بالغ بر ۹ درصد است و ما در این حوزه خلاء داریم.
وی با اشاره به سند الزامات شبکه ملی اطلاعات و توجه به خدمات پایه کاربردی در این بخش گفت: نگرانی در حوزه محتوا، گیم و رسانه وابستگی به خارج است و نگرانی از این بابت است که اقتصاد دیجیتال فراملی در کشور شکل گیرد و همچنان در خدمات پایه کاربردی دچار وابستگی باشیم.
فیروزآبای همچنین از اجرای نظام تنظیم مقررات فضای مجازی خبر داد و خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور کمیسیون تنظیم مقررات وجود دارد که یک سازمان پرتوان است نظام تنظیم مقررات شکل گرفته است اما در سایر بخشهای فضای مجازی این نظام دارای خلاء است.
وی ادامه داد: سازمان تنظیم مقررات یک بازار ۲۵ هزار میلیارد تومانی را مدیریت میکند و بالغ بر ۵ هزار میلیارد دلار نیز برای دولت درآمدزایی دارد اما در سایر حوزههای فضای مجازی مانند سلامت الکترونیک، آموزش الکترونیک و تولید محتوای چندرسانهای، نظام تنظیم مقررات وجود ندارد که این موضوع را در کمیسیونهای مرکز ملی فضای مجازی دیدهایم و قرار است به صورت یک آئین نامه در سطح شورای عالی فضای مجازی به تصویب برسد.
دبیر شورای عالی فضای مجازی نبود نظام تعیین هویت و احراز هویت، نظام مالکیت معنوی و قانون کپی رایت را از پایهترین مشکلات اقتصاد دیجیتال در کشور عنوان کرد و تصریح کرد: هم اکنون در حوزه مالکیت آثار و حریم خصوصی تعارضاتی وجود دارد.
وی گفت: این تعارضات باعث شده که ما به جرأت بگوییم که آمادگی برای توسعه کسب و کارهای نوپا مانند اسنپ و تپسی وجود ندارد اما متفقاً در دولت و حاکمیت، بر این مشکلات چشم پوشی کردهایم تا این کسب و کارها در کشور شکل بگیرند.
فیروزآبادی با انتقاد از ابهاماتی که در بحث نگهداری اطلاعات و امنیت حریم خصوصی مردم در این فضا وجود دارد، اضافه کرد: متاسفانه بانکهای اطلاعاتی قابلیت نفوذ دارند و این مسئله باعث فروپاشی اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی میشود.
دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: در این راستا موضوع آئین نامه کاهش و مدیریت مخاطرات در فضای مجازی را به صحن شورای عالی فضای مجازی بردیم و دو جلسه در مورد آن بحث شده است که امیدواریم تا یک جلسه دیگر به جمع بندی نهایی در مورد این آئین نامه برسیم. با این مصوبه شاهد برداشته شدن موانع در مقابل کسب و کارهای نوپای فضای مجازی خواهیم بود.
وی همچنین از وزارت ارتباطات خواست با همکاری مرکز ملی فضای مجازی نقش اصلی اقتصاد دیجیتالی را در کشور برعهده گیرد.
بینیازی صنعت پرداخت به بودجه دولت
در ادامه ناصر حکیمی در نشست پرسش و پاسخ در حاشیه هجدهمین نمایشگاه تلکام درباره امضای دیجیتال در کشور گفت: این موضوع از سال ۸۳ تاکنون از سوی بانک مرکزی، قوهقضائیه و وزارت صمت مطرح شده که به نظر من این تکنولوژی قدیمی شده و دیگر محلی برای اجرا ندارد. وی افزود: در حال حاضر، طرح کارت هوشمند ملی مطرح است که موضوع امضای دیجیتال را نیز پوشش میدهد و اگر کشور به این نقطه برسد که افراد بتوانند از طریق کارت ملی هوشمند هویت خود را ثابت کنند، به مراتب بهتر از امضای دیجیتال است. حکیمی همچنین درباره بیت کوین گفت: بیت کوین یک فناوری مبتنی بر بلاکچین است؛ اما سیاست بانکهای مرکزی در کشورهای مختلف در این باره به ثبات نرسیده و باعث شده شاهد برخوردهای متفاوت در این زمینه باشیم. معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی خاطرنشان کرد: به نظر من بیتکوین در کشور ما بهعنوان یک فرصت است که بانک مرکزی تا سال ۹۷ در مورد آن به سیاستی واحد خواهد رسید. وی درباره بیتکوین ملی گفت: این موضوع مطرح شده و در حال بررسی است.
ناصر حکیمی در پنل تخصصی اقتصاد دیجیتال در حاشیه هجدهمین نمایشگاه تلکام با اشاره به اینکه سیستم پرداخت فعلی در کشور از کیفیت بالایی برخوردار است، افزود: نکته مهم در موفقیت صنعت پرداخت ایران نبود حتی یک ریال بودجه دولتی در این صنعت بوده و تاکنون دولت ورود مستقیمی به این حوزه نداشته است.
او ادامه داد: سرمایهگذاران بخش خصوصی با توجه به فرصتهای موجود در این صنعت به سرمایهگذاری، تبلیغ و نوآوری پرداخته و توانستند صنعت پرداخت فعلی را تشکل دهند. معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی درباره اقتصاد دیجیتال و چالش موجود برای رسیدن به این موضوع گفت: در درجه نخست به عدم توجه به ارزش داده و اطلاعات در این حوزه میتوان اشاره کرد زیرا در همه جای دنیا دیتا ارزش قابلتوجهی دارد، اما در ایران دادههای بسیاری وجود دارد که قابلیت تبدیل به پول را دارند، اما توجهی به آنها نمیشود. حکیمی با اشاره به اینکه بیتوجهی به این دیتاها به دلیل عدم احساس نیاز مدیران در کشور است، گفت: از طرف دیگر مردم نیز برای محتوا در کشور هزینه نمیکنند که مثال بارز آن عدم پرداخت هزینه برای تراکنشهای بانکی است که نتیجه اینگونه اقدامات تنگنای مالی فعلی بانکها است. او افزود: توسعه کسبوکار فناوریهای نوین نیازمند تأمین مالی از طریق دریافت تسهیلات و یا شراکت است که در حال حاضر سیستم بانکی به دلیل نبود منابع توانایی تأمین مالی را ندارد و همچنین دریافت تسهیلات به دلیل سود بالایی که دارند، صرفه اقتصادی ندارد.
حکیمی یکی از راههای برونرفت از شرایط فعلی را توجه بانکها و مردم به استفاده از فناوریهای نوین فینتکها عنوان کرد و افزود: «فینتکها در حال حاضر توانایی ایجاد فرصتهای جدیدی را در اقتصاد کشور دارند که با توجه به تجربیات گذشته در این بخش نیز نیازمند ورود بخش خصوصی هستیم.» رئیس مرکز صنایع پیشرفته وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در این پنل با اشاره به اینکه از دهه ۳۰ در کشور بحث صنعت بهعنوان محور پیشرفت مورد توجه بود، گفت: اوایل انقلاب نیز محور توجه به سمت تولید، خودکفایی و کاهش واردات تغییر کرد.
حسن آقاکثیری ادامه داد: در دهه ۷۰ بحث شرکتهای دانشبنیان مورد توجه قرار گرفت و در چند سال اخیر نیز اقتصاد مقاومتی و تحقق این الگو در کشور از جمله مباحث قابلتوجه است. او گفت: آنچه باعث ثبات صنعت و اقتصاد کشور میشود حضور در زنجیره ارزش بینالمللی است که حوزه آیسیتی بهعنوان موتور محرک نقش بسزایی دارد. آقاکثیری تاکید کرد: هر چند هر پدیده نوظهوری نگرانیهای خاص خود را بهدنبال دارد، اما باید با برنامهریزی در این مسیر گام برداریم.
منابع: وزارت ارتباطات، مهرنیوز، ایبنا