به گزارش سرمدنیوز، صنعت پرداختمان بزرگ است، بر روی لبهٔ تکنولوزی در حال حرکت هستیم، هر ماه اتفاق جدید می افتد و شاید بتوان گفت هر هفته شرکت یا بانکی محصول یا خدمات جدیدی به بازار عرضه میکنند. سامانههای موفق زیادی در سیستم بانکی توسط شرکتهای داخلیمان تولید و پیاده سازی میشود. همهٔ اینها را مدیون نخبگان این صنعت هستیم. ITMAN های بزرگی داریم اما بانوان در چرخهٔ این صنعت در کجا قرار دارند؟ آیا نقششان واقعاً کم رنگ است یا دیده نمیشوند؟ از تبعیض جنسیتی، امتیازات و حق تقدمهایی که در جامعه از آن صحبت میشود هم بگذریم و بهتر است قضاوت هم نکنیم! برویم به دنبال معرفی بانوان، این میتواند بهترین کار باشد. نوش آفرین مؤمن واقفی معاون ریسک و امنیت شرکت خدمات انفورماتیک یکی از بانوانی است که انتخاب کردهایم تا با وی بیشتر آشنا شویم.
او لیسانس خود در رشتهٔ مهندسی برق گرایش مخابرات را از دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی و کارشناسی ارشد مدیریت فناوری اطلاعات خود را هم از دانشگاه امیرکبیر دریافت کرده است و در کارنامه خود سوابق کاری ارزشمندی دارد.
گفت و گویمان با او را در زیر دنبال کنید:
از سوابق تحصیلی و کاری و شرکتهایی که مشغول بودهاید بگویید:
مهندسی برق گرایش مخابرات از دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی و کارشناسی ارشد مدیریت فناوری اطلاعات ازدانشگاه امیرکبیر دارم. حدود ۶ ماه به صورت استخدام رسمی با شرکت مخابرات (سازمان تنظیم مقررات رادیویی) فعالیت داشتم که با توجه به عدم علاقه مندی استعفا دادم و در حال حاضر بیش از ۲۰ سال است که در شرکت خدمات انفورماتیک مشغول فعالیت میباشم. شروع فعالیتم در شرکت خدمات انفورماتیک در حوزه شبکه و سرویسهای فناوری اطلاعات (طراحی، پیاده سازی و راهبری) بود و پس از آن به طور تخصصی به بحث امنیت اطلاعات پرداختم و با توجه به زمینه فعالیت شرکت خدمات انفورماتیک در صنعت بانکداری کشور و اهمیت این بحث در سطح بینالمللی و روند و نقش کلیدی امنیت اطلاعات در ارائه سرویسهای فناوری اطلاعات، تمایل بیشتری برای فعالیت در این حوزه پیدا کردم. در آن زمان در ساختار شرکت کمیته امنیت عهده دار بررسی و تصمیم گیری برای چالشهای امنیتی سازمان بود و اینجانب نیز به عنوان عضو ثابت در کمیته امنیت شرکت خدمات انفورماتیک از بدو تشکیل همکاری داشتم، پس از آن، حدود ۷ سال پیش ساختار مدیریت امنیت اطلاعات در شرکت به صورت مستقل شکل گرفت؛ با توجه به علاقهمندی و سابقه فعالیتهای اینجانب در این حوزه، مدیریت ساختار به اینجانب سپرده شد و به این ترتیب حدود ۷ سال است که به طور تخصصی بحث ریسک و امنیت فناوری اطلاعات را دنبال کرده و مدیریت این حوزه تخصصی را به عهده دارم.
· چه طرحها و پروژههایی را در صنعت نظام پرداخت هدایت یا تولید کردهاید.
اوایل سال ۱۳۷۶ به عنوان کارشناس در بخش نصب و نگهداری شبکه فضایی و پایانه VSAT فعالیت خود را در شرکت آغاز کردم. پس از آن در حوزه عمومی شبکه و سرویسهای فنآوری اطلاعات کار را ادامه دادم و در بحث طراحی و راهاندازی شبکهها و سرویسهای بانکی همکاری داشتم. در مدت حضورم در قسمت شبکه، علاوه بر انجام پروژههای متعدد، مسئولیت راهبری شبکه بین بانکی را نیز به عهده داشتم. در حوزه امنیت نیز، طرح مرکز کاشف، CSIRT بانکی، برنامهریزی و مدیریت استقرار استانداردهای امنیتی (نظیر ISMS، PCI و ...) که برخی مانند ISMS، بزرگترین دامنه استقرار موفق ISMS در کشور بوده است، تدوین راهنماهای امنیتی برای تجهیزات و سرویسهای پایه مورد استفاده در صنعت پرداخت و قابل بهرهبرداری توسط بانک هاو همچنین تأمین زیرساختهای لازم برای ارزیابی امنیتی و استقرار چارچوب مدیریت ریسک برخی از مواردی است که در طراحی و مدیریت آن نقش کلیدی داشتهام. ایجاد اولین مرکز کنترل امنیت بانکی (SOC) از پروژههای دیگری بود که شروع کردم و اکنون نیز در طرحها و پروژههای متعدد ملی در حوزه صنعت بانکی در شرکت خدمات انفورماتیک نظیر توکنیزاسیون و پرداخت موبایل و نظایر آن و همچنین حسب مأموریت محوله با شرکت کاشف و بانک مرکزی همکاری نزدیک دارم.
· نقش بانوان را در صنعت پرداخت تا چه میزان مؤثر می دانید؟
به نظر من بانوان نه فقط در این صنعت که در همه جای کشور نقش بسیار موثری دارند. تعداد بانوان در این صنعت، قابل توجه است و در شرکتی مانند خدمات انفورماتیک که بزرگترین شرکت فناوری اطلاعات در حوزه صنعت بانکی در ایران است حدود ۴۰ درصد همکاران خانم هستند؛ خصوصاً در سطح کارشناسی حجم بسیار زیادی از فعالیتهای مهم تخصصی را با جدیت دنبال میکنند. هرچند در ایران آمار نشاندهنده آن است که تعداد بانوان تحصیلکرده نسبت به آقایان رو به افزایش است اما هنوز حضور بانوان در مشاغل مهم فنی و مدیریتی بهعنوان نیمی از نیروی کار در جامعه، تثبیت نشده است که این اتفاق دلایل متعدد دارد. باید بپذیریم با اینکه اصلاحات و فضاهای مناسبی به نفع بانوان توسط مدیران ارشد خصوصاً در صنعت فناوری اطلاعات بانکی و پرداخت به وجود آمده و یا در حال شکلگیری است و این در جای خود قابل تقدیر است، ولی با این وجود در حال حاضر تعداد بسیار کمی از بانوان در ردههای بالای مدیریتی و در حوزه تصمیمگیری در شبکه بانکی مطرح هستند.
· آیا تمایز جنسیتی مشکلی در کارتان ایجاد میکرد؟ در حقیقت آیا حق تقدمی برای آقایان در انجام پروژهها و فعالیتها وجود داشته است؟
تمایز جنسیتی قطعاً وجود دارد و اگر بخواهیم منکر آن در جامعه و محیط کار شویم خودمان را فریب دادهایم. البته میزان و شدت آن بستگی به سطح تفکر و فرهنگ مدیرانی دارد که در مسیر شغلی خود با آنها مواجه میشویم. با توجه به تجربهام در طی سالیان فعالیت، میتوانم اقرار کنم که خوشبختانه در صنعت بانکی مدیران با سطح تفکر و فرهنگ بالا وجود دارند. مدیران هر چه سنتیتر و از سطح دانش کمتری برخوردار باشند، پذیرش کمتری نیز برای ایجاد فضای رشد بانوان دارند. این نکته هم قابل اشاره است که نقش مشاور، مربی یا ناصح در توسعه شغلی و حرفهای هر فردی، نقشی اساسی است. منظورم از مشاور و مربی کسی است که در ردههای بالاتر سازمان آموزش و راهنمایی لازم را به افراد کمتجربهتر سازمان ارائه میدهد و میتواند مسیر حرکت درست را نشان دهد. در مقایسه با آقایان، به دلیل تمایزهای جنسیتی و محدودیت و نگاه سنتی، بانوان فضا و فرصتهای مشاوره لازم برای رشد سازمانی را که باید از مدیران ارشد خود دریافت نمایند، بسیار کمتر در اختیار دارند.
بطور واضح هرگز جایی گفته و یا نوشته نمیشود که آقایان حق تقدم دارند ولی این باور به صورت کاملاً نانوشته و عمیق هنوز در ذهنها نهادینه شده است و در نتیجه میبینیم یک خانم چند برابر یک آقا در شرایط شغلی باید قابلیت داشته باشد تا بتواند جایی هم سطح او پیدا کند و در عین حال مسیر رشد شغلی خانمها نشیب و فراز و سنگلاخ بسیار بیشتری دارد که البته چالشهای مسیر هم از نظر من، جزیی از جذابیتهای راه است و دوست دارم این نکته را تاکید کنم که هرچند با همه پیشرفتها در حوزههای مختلف در کل دنیا، هنوز زنان باید بسیار سختکوشتر از مردان عمل نمایند تا موفق شوند. اما هیچ چالش و مانعی قطعاً ابدی نیست و حتماً راهی برای عبور از آن وجود دارد و البته پشتکار و بردباری لازمه اصلی حرکت در این مسیر است. اگر ذهنمان را بر موفقیت متمرکز کنیم قطعاً قابل حصول است و این جمله را فراموش نکنیم که تفاوت بین کسانی که در زندگی موفق میشوند و آنهایی که شکست میخورند در دانستن چگونه بلند شدن دوباره است. هیچکس جز خود ما مسئول موفقیت ما نیست و اگر با همه شرایط باز هم به آنچه میخواهیم نمیرسیم مسیولیت صد درصدی آن با خودمان است. البته آنچه انتظار میرود مورد توجه مدیران ارشد قرار گیرد توجه به شایستهسالاری جدا از هرگونه تبعیض است.
· چرا بانوان صنعت پرداخت کمتر دیده میشوند:
شاید چشمها را باید شست و جور دیگر باید دید تا بیشتر دیده شوند! اصولاً هنوز هم باور سقفهای نامریی بالای سر خانمها یک واقعیت است. در مصاحبهای که چند سال قبل داشتم گفتم اولین شرط دیده شدن بانوان، این است که بپذیرند این سقف نامریی بالای سر آنان یک اختراع سنتی کاملاً مردانه است که آنرا باور کردهایم. در کنفرانسی که در حوزه صنعت پرداخت در خارج کشور حضور داشتم در هر پنل ۵ نفره حداقل دو نفر خانم دیده میشد و مقایسه کنید این نکته را با بهترین همایش تخصصی صنعت پرداخت کشور (همایش نظامهای پرداخت) که هر چند بیشترین زحمات برنامه ریزی و اجرا را خانمها متحمل میشوند و تعداد زیادی خانم در همایش حضور دارند اما در سخنرانان کلیدی و حضور در پنل ها به ندرت خانم میبینید.
اما دلایل دیگری هم برای نقش کمرنگتر بانوان میتوان مطرح کرد. چالشهای حرفهای و محیط کار برای زنان امری نیست که محدود به یک شرکت و یا کشور خاص باشد؛ در همه جای جهان این چالشها وجود داشته است و با سطح تفکر و فرهنگ «در سطح» یک جامعه ارتباط تنگاتنگ دارد. درواقع نباید فراموش کنیم که درگذشته دور، فرهنگ و قواعد سنتی کار و محیط کار را مردان برای مردان تعریف کردهاند و عموماً زنان با این قواعد به حد کافی آشنایی و همزبانی ندارند و این موضوع یکی از چالشهای اصلی است که قطعاً در دورنمای آتی سازمانی و با حضور زنان تأثیرگذار به نحو شگرفی تغییر خواهد کرد. امروزه زنان در محیطهای کاری مردسالار سردرگم شدهاند. سازگاری با محیط برای برخی از آنها بسیار سخت است؛ این بحث نه انتقاد است و نه سرزنش بلکه یک واقعیت تلخ است، متاسفانه حتی در سطح کلان جامعه مشاهده میشود زمانی که صحبت از قوانین برای حمایت و رفاه و سلامت زنان میشود، باز آقایان به جای خانمها و برای آنان فکر میکنند و قانون تصویب میکنند!
اما از دیدگاه دیگر هم باید به این نکته توجه کنیم که سهم عمده از علت عدم رشد بانوان در این عرصه به خود آنان و پذیرش تفکر محدودیت برمیگردد و نباید صرفاً" آقایان را متهم نماییم. عامل دیگری که میتوان اشاره نمود؛ نبود اعتمادبهنفس کافی در بانوان است. عموماً زنان در مقایسه با همتایان مرد خود در سازمان اعتمادبهنفس بسیار کمتری دارند. هرچند این امر ریشه در عوامل مختلف نظیر تربیت متفاوت و دیدگاههای سنتی دارد ولی باید به یاد داشته باشیم که اگر خود را باور کنیم هیچ غیرممکنی وجود ندارد. عامل دیگر ترس است. این ذهنیت را در ما قوی کردهاند که اگر در محیط کار موفق شویم تعادل بین زندگی و کار را از دست میدهیم. نگرانیم اگر در فضای کاری رشد کنیم امکان رسیدگی به جنبههای دیگر زندگی را نداشته باشیم. در صورتی که این تفکر اشتباه است. هیچ قسمتی از زندگی مهمتر از قسمت دیگر نیست. رمز تعادل، اولویت دهی و توجه به مسائل در هر لحظه با توجه به تاثیرگذاری آنها در کل زندگی است.
عامل دیگر نیز عدم تمایل خود زنان در بسیاری موارد برای رشد است. در حقیقت یا تمایلی نشان نمیدهند و یا بهجای فرصت سازی و فعالیت در انفعال و متهم کردن دیگران خصوصاً جامعه برای عدم موفقیتشان به سر میبرند. در واقع در پی تلاش و فرصت برای رشد شخصی و سازمانی نمیباشند.
· از نظر شما ضعف بزرگ نظام پرداخت ما چیست. مشکل بزرگمان کجاست؟
خوشبختانه صنعت پرداخت کشور در مقایسه با صنایع دیگر، بسیار به روز و پیشرو است و دستاوردهای ارزشمندی را در حد جهانی برای کشور در این حوزه در چند دهه گذشته شاهد بودهایم. اما این تفکر مدرن و رشد سریع در حوزه فناوری باعث شده است آنگونه که باید در حوزه استانداردسازی و تطابق با استانداردهای جهانی و کسب و کار و قوانین آن و بحثهایی نظیر نظارت و ریسک حرکت نکرده باشیم. در بحث امنیت پرداخت به نظر من توجه به بحث EMV، استقرار الزامات استانداردهای صنعت کارت نظیر PCI، استقرار سیستمهای تشخیص و مدیریت تقلب و پولشویی، تحلیل کلان دادهها و نظایر آن از اولویتها میباشد. از نظر سرویس و سامانه در نظام پرداخت در وضعیت مناسبی هستیم اما در بعد نظارت و پایش، کمی کار بیشتر نیاز داریم.
به طور کلی به نوعی با استانداردگریزی و امنیت گریزی در همه صنایع در کشور مواجه هستیم. ظاهراً حاضر هستیم تا هر مشقتی را بپذیریم ولی چرخ اختراع شده استفاده نکنیم. اگر بپذیریم که دنیا به دلیل تنوع طلبی و بیکاری به دنبال بحثهایی مانند EMV و PCI نرفته است و آنها هم شاید به اندازه ما حداقلهایی از کسب و کار و تجربه مشتری و غیره را درک میکنند، آن زمان جدیتر حرکت میکنیم. در کشور علاقهمندی به کلمات مد شده در فناوری وجود دارد اما نمیدانیم نبود زیرساختهای امن، باعث کاهش سرعت حرکت در بحثهای نوآوری شده است. هنوز هم مثل کشورهای توسعه نیافته آفریقایی علاقه مند به کانالهای قدیمی و غیر استاندارد برای پرداخت نظیر USSD هستیم و در همان حال همه صحبت از آخرین روندها و بحثهای دنیا میکنیم و با این توجیه که حاضر نیستیم از بعد فنی از دنیا عقب باشیم. من فکر میکنم برای همگام شدن با جهان، باید تلاش کنیم تا در همه ابعاد به طور متعادل جهانی فکر کنیم.
سخن آخر:
خوشبختانه با توسعه حوزههای فناوری اطلاعات و ورود به دنیای دیجیتال، شغلها و محیطهای کاری و ویژگیهای موردنیاز فردی و شخصیتی برای موفقیت افراد در فضای حرفهای و محیطهای کاری نیز در حال دگرگونی است. در روند آینده اگر زنان بتوانند با برخی ویژگیها که عموماً در زنان موردتوجه قرار میگیرد نظیر دقت و تمرکز به صورت همزمان بر موضوعات مختلف، تواناییهای شهودی، توانایی ارتباط و تعامل مؤثر، روحیه کار تیمی مناسب و … قدم به عرصه بگذارند میتوانند گوی سبقت را از مردان بربایند. از طرفی باید سعی کنند که حتیالامکان کارهای مناسب با روحیات خود انتخاب کنند تا بتوانند پیشرفت سریعتر و چشمگیرتری داشته باشند. متأسفانه بسیاری از زنان بدون توجه به روحیات و علائق شخصی در رشته تخصصی تحصیل مینمایند و بعد وارد محیط کار میشوند. درحالیکه اشتباه بزرگی را در حق خود و جامعه مرتکب شدهاند و چهبسا اگر در مسیر شغلی دیگری حرکت نمایند بسیار موفقتر باشند؛ بنابراین اگر لازم است جسارت تغییر را داشته باشیم.
قطعاً تفکرات و سیاستگذاریهای صورت گرفته در ردههای بالای مدیریتی کشور در زمینه رشد بانوان نقش جدی دارد؛ ولی اقدامات مثبت و یا منفی مدیران ارشد تنها میتواند شرایط رشد زنان را تسهیل بخشد و یا راهی پرپیچوخم و ناهموار به وجود آورد، ولی باز تأکید میکنم کسی که باید اراده کند تا رشد نماید خود زنان هستند... باید صبور بود و قطعاً با تغییر تدریجی تفکرات سنتی و رویکردها، نسل بعدی بانوان شرایط بهتری را تجربه مینمایند. اما سخن آخر هر چه هستیم انتخاب خود ماست و بهانهای برای عقب ماندن و منفعل بودن نداریم. تلاش و پایداری و صبوری در تحمل بی انصافیها حداقل شرط لازم برای موفقیت است.
مطالب بسیار عالی و پر مغزی است
به همه توصیه میکنم آنرا چند بار بخوانند