به گزارش سرمدنیوز، سامانه «نیما» یا «نظام یکپارچهٔ معاملات ارزی» با شعار تسهیل تأمین ارز و ایجاد فضای امن برای خریداران و فروشندگان ارز با مصوبه هیئت وزیران معرفی شده است.
این سامانه با آشفتگی ارزی چند ماه اخیر و برای کنترل بازار ارز با مصوبه هیئت وزیران از سمت بانک مرکزی عرضه شده است. اما چرا صادرکنندگان ملزم به ثبت اطلاعات در سامانه شدهاند؟ بهبود صادرات از افزایش نرخ ارز یک حقیقت اقتصادی است. گرچه این مکانیسم به درجهی رقابت پذیری کالاهای صادراتی و فضای باز تجارت وابسته است، اما در صورت وجود دو فاکتور نام برده افزایش نرخ ارز به افزایش صادرات و درآمد ارزی کشورها منتج میشود.
حال با فرض افزایش درآمد صادراتی و ورود ارز به کشور برای کنترل بازار ارزی آشفته سامانهای با نام سامانهٔ نیما معرفی شده است. از طرفی صادرکنندگان چندین راه برای استفاده از درآمد ارزی خود دارند.
تجار به وسیلهی درآمد صادراتی خود میتوانند بدهیهای ارزی خود را که شامل هزینهها و مخارج ارزیشان است پرداخت کنند. اگر صادرکننده خود وارد کننده نیز باشد میتواند بعد از ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت منشأ ارز خود را صادرات انتخاب کند و از درآمد صادراتی خود استفاده کنند که البته در این حالت ارز با نرخ ۴۲۰۰ به صورت ریالی به صادرکننده تخصیص داده میشود. حال اگر صادرکنندگان بخواهند از معادل ریالی درآمد صادراتی خود استفاده کنند باید از طریق سامانه نیما اقدام کرده و با نرخ رسمی ۴۲۰۰ معادل ریالی درآمد ارزی خود را بدست آورند.
باز کردن حساب سپرده ارزی بحث دیگری است که صادرکنندگان میتوانند برای استفاده از درامد صادراتیشان استفاده کنند. این حسابهای مدت دار یک ماهه تا یکساله؛ سودهای متفاوتی دارند. صادرکنندگان برای افتتاح این حسابها به حداقل هزار دلار یا معادل این مقدار به سایر ارزها نیازمند هستند. سود متعلق به حسابهای یکساله نیز برابر ابلاغیه بانک مرکزی حداکثر ۵ درصد خواهد بود. هم چنین صادرکنندگان در هر زمانی میتوانند اقدام به بستن حساب خود کرده و سود معادل دورهی سپرده گذاری شده خود را دریافت کنند. نکته اینجاست سود سپردهها به صورت دلاری محاسبه شده اما با نرخ برابری ۴۲۰۰ به صورت ریالی به حساب سپرده گذار واریز میشود ضمناً در صورت درخواست صادرکننده برای دریافت ریالی مبلغ دلاری؛ سپرده دلاری وی با نرخ ۴۲۰۰ به ریال تبدیل خواهد شد.
خوب تا اینجا مشخص است که در تمام موارد بالا به جز تخصیص درآمد صادراتی به بدهیهای ارزی، صادرکننده با کاهش درآمد مواجه خواهد شد و همه چیز به ضرر صادرکننده تمام میشود؛ چرا که در بازار ازاد معاملات با نرخ ۶ هزار چهارصد تومان انجام میگیرد. در خصوص تخصیص درآمد صادراتی به بدهی ارزی نیز صادرکنندگان باید مراحل پیچیدهای را پشت سر بگذارند و از هفت خوان مقرراتی همیشگی عبور کنند. به نظر میرسد در این شرایط و با توجه به الزام صادرکنندگان به ثبت اطلاعات در سامانه نیما و مستعد بودن اقتصاد ایران برای شکل گیری بازار سیاه مشکلات زیادی وجود آید. در حال حاضر نیز موضع خوبی از سوی صادرکنندگان نسبت به این سامانه دیده نمیشود. اکثر صادرکنندگان یا اقدام به صادرات نکردهاند و یا هنوز از سامانه نیما استفاده نکردهاند.
با این تفاسیر انتظار میرود صادرکنندگان تصمیمات جدیتری اتخاذ کنند. به گفتهی تعدادی از صادرکنندگان اگر امکان واردات برایشان میسر باشد به صادرات ادامه خواهند داد و در غیر اینصورت متوقف کردن خطوط صادراتی برایشان منطقیتر به نظر برسد.
باید دید با نبود منابع ارزی کافی و مشکلات گفته شده این سامانه تا چه حد موفقیت آمیز خواهد بود. سرمدنیوز در گزارشات و مصاحبههای آتی خود به این موضوع از زبان صادر کنندگان خواهد پرداخت.
نویسنده: مهکامه صباغ