تعداد بازدید: ۵۰۱
تارنمای «میدل ایست آی» با اشاره به تحولات اخیر اردن نوشت: بحران اقتصادی این کشور خلا مدیریتی عربستان در جهان عرب را نمایان کرد
کد خبر: ۹۰۸۳۷
تاریخ انتشار: ۲۴ خرداد ۱۳۹۷ - ۰۸:۵۱
بحران اردن خلا مدیریتی عربستان در جهان عرب را نمایان کرد
به گزارش سرمدنیوز، «دیوید هرست» در تفسیری اعلام کرد، عربستان اقتصاد بیمار اردن را نجات نداد بلکه کویت و قطر بودند که این کار را کردند.

در این تحلیل آمده است: این عربستان سعودی نبود که با بسته کمکی ۲.۵ میلیارد دلاری به نجات اردن شتافت. سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان سعی کرد، اعتبار اعطای این کمک را که کویت وعده را داده است، به نام خود ثبت کند.

یک منبع آگاه در درباره پادشاهی اردن به میدل ایست آی گفت، پیش از آنکه اعتراضات خیابانی علیه افزایش قیمت ها و طرح افزایش مالیات بر درآمد شروع شود، عبدالله دوم پادشاه اردن فرستاده ای را راهی کویت کرد. به هنگام بروز اعتراض ها یک وزیر کویتی در اردن بود و در همان حال کویت وعده داد که سپرده ای پانصد میلیون دلاری در بانک مرکزی اردن بگذارد. کویت همچنین وعده داد که یک وام کم بهره پانصد میلیون دلاری هم به امان بدهد.

پس از آن شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر با عبدالله دوم تماس گرفت و پیشنهاد ارائه «حمایت مالی قابل توجهی» را به امان داد. بنا به درخواست اردن، خبر این تماس منتشر نشد زیرا امیدوار بود که عربستان سعودی هم وارد عمل شود.

این عربستان نبود که کمک ۲.۵ میلیارد دلاری به اردن ارائه کرد؛ البته ملک سلمان بسیار مایل بود که اینگونه به نظر برسد که وی این کمک را کرده است.

«محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر امور خارجه قطر و وزیر دارایی قطر روز چهارشنبه به اردن رفتند تا در مورد اعطای کمک به امان مذاکره کنند. از یک سال پیش که روابط قطر و اردن به دلیل فشار سعودی ها کاهش یافته، این نخستین باری است که چنین سفری انجام می شود.
وزارت امور خارجه قطر گفته که این کشور قصد دارد با ایجاد بیش از ده هزار شغل برای اردنی ها و اعطای کمکی پانصد میلیون دلاری مستقیما به اقصاد اردن کمک کند.

ساعاتی پس از تماس قطر با اردن، ملک سلمان که گویی خبر این اقدام قطر را شنیده بود، با ملک عبدالله تماس گرفت. بعد از آن جلسه ای برگزار شد که «شیخ صباح الاحمد جابر الصباح» امیر کویت به همراه امیر دبی و نخست وزیر امارات یعنی «محمد بن مکتوم» در آن شرکت داشتند.
ملک سلمان از «محمد بن زاید» حاکم دوفاکتوری امارات هم دعوت کرده بود اما وی از شرکت در این جلسه خودداری کرد و بن مکتوم را به جای خود فرستاد.

در واقع اگر کمک یک میلیارد دلاری کویت از مجموع ۲.۵ میلیارد دلار کسر شود، و ۱.۵ میلیارد دلار باقیمانده میان امارات و عربستان تقسیم شود، سهم هر یک از آنها از سهم کویت کمتر است.
این پاسخ ملک سلمان به اردن ناامیدکننده بود زیرا امان از کویت یک میلیارد دلار گرفته بود و از ریاض انتظار بیشتری داشت، به ویژه آنکه سعودی ها دو سال است که کمک به اردن را متوقف کرده اند.

معنای این اقدام چیست؟

نخست اینکه ملک سلمان وقتی متوجه شد که رقبای آن در خلیج فارس خلا مدیریتی عربستان را پر می کنند، واکنشی وحشت زده داشت. کویت سعی کرده بود در بحران محاصره قطر توسط عربستان، امارات، بحرین و مصر تلاش کرده بود تا نقش میانجی را بازی کند اما شکست خورد. با این حال، کویت بر سر غزه با آمریکا و اسرائیل شاخ به شاخ شده است.

کویت به عنوان عضو غیردائم شورای امنیت سازمان ملل خواستار انجام تحقیقی مستقل در مورد کشتار معترضان فلسطینی در مرز غزه با سرزمین های اشغالی شده بود. اما آمریکا با بیانیه پیشنهادی کویت مخالفت کرد.

عربستان که تلاش کرده با قلدری شورای همکاری خلیج فارس را مقهور خود کند، توانسته است این گروه را دچار شکاف کند. کویت با درجه ای از استقلال که تا پیش از آن سابقه نداشته است، سیاست های خود را دنبال می کند. در مورد قطر نیز همین را می توان گفت. واکنش کویت به بحران اردن نشانه دیگری است مبنی بر اینکه دیگر عشق گمشده ای میان کویت و عربستان وجود ندارد.

دوم اینکه سفر عبدالله دوم به کویت که سه شنبه انجام شد، نشان می دهد که این کشور پس از ارائه کمک کویتی ها، وابستگی کمتری به عربستان پیدا کرده است. سعودی ها اهرم چندانی برای فشار بر امان ندارند.

چهارصد هزار اردنی در عربستان کار می کنند و پولی که به خانه می فرستند حدود ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی اردن را تشکیل می دهد. اما اردن حالا منابع مالی دیگری هم در میان کشورهای عربی خلیج فارس دارد.

اعتراضات هفته گذشته و تداوم تنش های پادشاه اردن با قبیله «بنی صخر» هشداری به عبدالله دوم است که او نمی تواند وفاداری مردم به خود را امری بدیهی فرض کند. «فارس الفایز» رهبر قبیله بنی صخر خواستار تغییر سیاسی در اردن شده و با انتقاد علنی از شخص عبدالله دوم یک قانون نانوشته را شکست.

او خواستار «تغییر فرمول سیاسی» اردن شد و گفت: ما تو (عبدالله دوم) را به عنوان پادشاه، نخست وزیر، وزیر دفاع، رئیس پلیس و فرماندار نمی خواهیم. تو همه چیز هستی. طبق قانون اساسی، تو شبیه الهه شده ای و ما برده شده ایم.

او به عبدالله دوم یادآوری کرد: این کشور و سرزمین ماست. تو، پدر و پدربزرگ تر از حجاز آمدید. پدرم از پدربزرگت استقبال کرد. تو به ما مدیونی و ما به تو مدیون نیستیم.

الفایز پس از این درخواست ها روز شنبه بازداشت شد.

پس از آن «لیث شبیلات» معارض اردنی در مصاحبه با روزنامه لبنانی «الاخبار» نمک به زخم عبدالله دوم پاشید و گفت که اردن جای عربستان را به عنوان خدمتکار و نظامی وفادار اسرائیل گرفته است. وی افزود: اردن با درجه سرتیپی، متحد اسرائیل بود اما حال به درجه سرجوخه تنزل پیدا کرده و عربستان به درجه ژنرالی ارتقا یافته است.

این تقابل آشکار و جسورانه با سلطنت تصادفی نیست و یادآور این است که درباره این روزها نمی تواند به راحتی افکار عمومی را بخرد. آنچه اردنی ها فکر می کنند، حائز اهمیت است و این فاکتوری برای محدود کردن اهرم ملک سلمان است.

کرانه شرقی رود اردن و جمعیت فلسطینی های اردن بنا به دلایل مختلف مخالف سرسخت حمایت عربستان از درخواست اسرائیل برای جلوگیری از بازگشت فلسطینی ها به سرزمین اشان هستند.

این به تنهایی تهدیدی علیه موجودیت و ثبات اردن است. اما تهدیدهای دیگری هم وجود دارد. اقدام آمریکا برای شناسایی بیت المقدس به عنوان پایتخت غیرقابل تقسیم اسرائیل کنترل خاندان هاشمی اردن بر اماکن مقدس بیت المقدس را به چالش می کشد. مطالبه فلسطینی ها برای شناسایی قدس شرقی به عنوان پایتخت کشور فلسطینی که مورد حمایت اتحادیه عرب نیز هست، خاندان هاشمی را با چالش بیشتر مواجه می کند.
مشروعیت عبدالله دوم بیش از هر زمانی دیگری به نقش وی در دفاع از اماکن مقدس بستگی دارد.

عربستان دلایل خوبی دارد که باور کند، موج جدید قدرت مردم در اردن می توان به راحتی به آن سوی مرزها برود. اهمیت فزاینده کویت و قطر به عنوان بازیگران مستقل و حامیان مالی اردن این فرصت را به عبدالله دوم می دهد که دست به اصلاحات سیاسی بزند. اگر او از این فرصت استفاده نکند، قطعا اتفاقات ناخوشایندی برای وی رخ خواهد داد.
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر: