تحریریه سرمد نیوز، با انتشار مستند "استفاده از سهمیه سوخت در کارت بانکی" توسط شرکت شبکه الکترونیکی پرداخت کارت "شاپرک"، این بار روزنهای برای شرکتهای پیاسپی آشکار شد.
حدود 5 ماه دولت بطور رسمی و دو سال بطور غیر رسمی با تعامل با شرکتهای پرداخت و مراجع دیگر در فکر پیدایش، تدوین و ارایه راهکار نو برای برپاسازی سامانه هوشمند و ترمینال سوخت در جایگاههای کشور بود!
ساز و کاری که نه به صِرف ویژگیهایش و کپی برداری از روش سبد کالا، از محاسن خاصی برخوردار نیست، اما از محتوای نشر آن پیداست که از این پس می توان از "کارت بانکی" به عنوان جایگزین کارت سوخت فعلی استفاده شود.
مراحل سوخت گیری با کارت هوشمند سهمیه بندی سوخت تا زمانی که از کارت سوخت خودرو استفاده می شد و کنترل سامانه هوشمند سوخت برقرار بود، برابر سهمیه موجود در کارت، سوخت به راننده خودرو تحویل می شد و قیمت آن با نرخ مصوب سهمیهای وقت محاسبه میشد، در صورت اتمام سهمیه در کارت سوخت، راننده می بایست با تعرفه آزاد اعلام شده در زمان مقرر از تلمبهچی با کارت آزاد سوخت در خواست می کرد.
پس از تک نرخی شدن سوخت مایع، عرضه در جایگاههای بنزین با کارت جایگاه و تعرفه سراسری بدون در نظر گرفتن میزان سوخت درخواستی خودرودار همچنان در حال اجراست.
آنچه که از برآیند محتوای سند معرفی و ارسال شده شاپرک با کد ISC_STD_FuelPurchase در تاریخ 20/08/1397 به دست آمده است؛ نه به طور کلی ولی در مواردی مشخص شده است که کارت هوشمند سوخت فعلی (مختض خودرو یا جایگاه) حذف شده و دارنده کارت بانکی معتبر مربوط به هریک از بانک های کشور میتواند پس از اقدام به سوخت گیری از طریق ترمینال سوخت داخل جایگاه نسبت به پرداخت وجه سوخت اقدام نماید.
پرداخت وجه سوخت به صورتی که به نظر میرسد با تدابیر اخذ شده برای سهمیه سوخت متعلق به خودرو همانند سابق برقرار خواهد شد ولی به جای اعلام و درج سهمیه کارت هوشمند مانند سابق، این بار میزان سهمیه در قالب "یارانه سوخت یا اعتبار" به عنوان مبلغ ریالی در کارت بانکی صاحب خودرو لحاظ یا واریز می شود.
راننده پس از حضور در جایگاه و انجام سوخت گیری، برای پرداخت وجه پای ترمینال مربوط رفته و با محاسبه مبلغ سوخت زده شده، در صورت وجود سهمیه یارانهای، از کارت بانکی وی همانند خرید از دستگاه پایانه فروش کسر و محسوب می شود؛ در صورتی که راننده بیش از "یارانه سوخت" موجود در کارت بانکی سوخت گیری انجام دهد، مبلغ مازاد از موجودی ریالی عادی کارت، با احتساب تعرفه آزاد مصوب، از کارت وی همزمان کسر و در صورت عدم موجودی، در این مرحله نیز می بایست وجه سوخت را به صورت نقدی به تلمبهچی پرداخت نماید؛ یا از کارت دیگری برای پرداخت باقی وجه اقدام کند.
اگر همه ماجرا تا این مرحله توسط دست اندرکاران به درستی پیش بینی شده باشد، هنوز برای ادامه و تکمیل موارد لازم نیاز به بررسی و سنجش مراتب تخصصی است که نه فقط به صرف فنی بودن آنها، بلکه در راستای ارایه خدمت نوین به مشتری و متقاضی میبایست راه کار را در گسترهای از خدمات نوین بهم پیوسته به معرض تماشا گذاشت و برای رفع هرگونه ابهام، زیروبم آن را با دقت بیشتری نگاه کرد.
نکات مبهم در سامانه سهمیه بندی سوخت به روش جدید معرفی شده توسط شرکت شاپرک به شرح زیر است:
1- ابتدا تعیین تکلیف کارت هوشمند سوخت فعالی است که چند سالی پس از تک نرخی شدن بنزین دردست صاحبان خودرو بلا استفاده مانده است و صرف نظر از هزینههایی که زمان تامین و تخصیص آن به خودرو صرف میشد، کارایی اصلی خود را از دست می دهد.
2- آیا برای راه کار تازه، لازم است صاحبان خودرو دوباره کارت مخصوص جدید دریافت کنند یا کارت بانکی فعال کنونی متعلق به هر یک از بانک ها کافیست؟ اگر لازم است کار سوخت جدید طراحی و تولید شود، بار هزینههای تحمیلی در این سناریوی نوسازی به عهده کیست؟ هم مرجع ارایه دهنده خدمات هزینه نوسازی و تولید کارت میدهد و هم صاحب خودرو می بایست دوباره مراحل ثبت نام، دریافت و تحویل گیری طولانی گذشته را طی نماید؟
3- آیا مراحل تخصیص و بهره برداری از کارت بانکی به جای کارت سوخت مستلزم خوداظهاری دارندگان خودرو و طی مراحل ثبت نام از طریق درگاه اینترنتی است یا متولی با در درست داشتن سابقه و اطلاعات پیشین قادر به بروزرسانی و تخصیص روش جدید هست؟
4- آیا کنترل سهمیه بندی آنلاین است یا ابتدا از اعتبار کارت کسر و در صورت محاسبه مازاد بر سهمیه همزمان از کارت بانکی، مبلغ یارانهای معادل آن به کارت برگشت داده می شود؟
5- آشکار مشخص نیست که ابتدا سوخت می زنیم سپس وجه آن محاسبه و پرداخت می شود یا امکان انتخاب و پرداخت وجه پیش از سوختگیری با کارت بانکی هست؟
6- اگر ارتباطات مخابراتی قطع شود، روش محاسبات چیست؟ پرداخت فقط نقدی است یا راه دیگری پیش روست؟
7- آیا ترمینال های سوخت فعلی که مشکلات قدیمی و نگهداری داشتند حذف و برابر اعلامیه های قبلی شرکت پخش نوسازی و با روش Pay at the Pump تعویض می شوند، یا سیستم جاری و زمانبر Pay at the Island برقرار خواهد بود؟
8- روش ایجاد و اعلام سهمیه یارانه اعتباری چگونه است؟ آیا سهمیه بندی از شرکت پخش به شاپرک اعلام می شود و شرکت پخش در تدارک سیستم متمرکز جدید برای راه اندازی عملیاتی است؟
9- آیا با ایجاد چنین روش نوینی انحصار حضور یک شرکت پیاسپی از بین می رود و سایر شرکتهای خدمات دهنده پرداخت به راحتی مشارکت می نمایند؟
10- آیا شرکت های پیاسپی می توانند با ارایه راهکار نو و خدمات افزوده ترمینال جدید روی پمپ نصب کنند و ترمینال های ایستاده بین پمپی حذف شوند؟
11- آیا مراتب عرصه رقابتی بین شرکتهای پیاسپی در سناریوی جدید به درستی با سهم مشارکتی معلوم تدوین میشود و خبری از رانت بین شرکتی نخواهد بود؟
12- با توجه به عدم وجود خبری آشکار طی روزهای گذشته؛ آیا ریسکهای اقتصادی و اجتماعی این پروژه نو به درستی اندیشیده شده و مراتب آن در حوزه تصمیم گیرندگان ارشد کشوری از جمله مجلس شورای اسلامی و مراجع مربوط به پخش و پالایش به تکامل عملیاتی رسیده است؟
13- اگر چنین طرحی به مرحله اجرا برسد، قیمت سوخت تک نرخی می ماند؟ تعیین تکلیف مراتب فروش قاچاق و روش های عرضه غیرمجاز، همچنین تاثیر قیمت عرضه سوخت بر قاچاق با توجه به نرخ موجود در کشورهای همسایه به چه صورت خواهد بود؟
14- اکنون که کارت بانکی دو رمزی است، آیا رمز سوخت به صورت افزوده بر آن قابلیت کارکرد ایمن در شبکه سوخت و بانکی بدون نفوذ هکرها را در پیش خواهد داشت؟ آیا مشکلات تغییر، ثبت و فراموشی رمز سوم پیش بینی و راه حل مربوط تعیین شده است؟
15- آیا درخصوص روش های کلاهبرداری، جعل و فروشهای غیرقانونی خارج از سهمیه بندی تصمیم لازم اتخاذ و راه های عدم دسترسی به آنها سنجیده شده است؟
16- با وجود تورم و رشد فزاینده اقتصادی در ماههای اخیر، آیا میتوان اظهار داشت برپایی و تغییر روش به سهمیه بندی با کارت بانکی، تغییر و چند نرخی شدن دوباره سوخت، از نظر جنبه های روانی اجتماع و فرهنگ بهره برداری آسان برای اقشار مختلف در مواجه با مشکلات کاربردی قابل پذیرش است؟
17- اگر در سناریوهای پیشین و برخی راه کارهای ترمینال روی تلمبه (Pay at the Pump) که توسط شرکتهای پیشرو ارایه شده بود؛ صرف زمان کم و افزایش سرعت سوختگیری برای کاهش ترافیک در جایگاه و سهولت این عملیات را درنظر داشت، روش استفاده همزمان از کارت بانکی می تواند در ادامه این راه مفید فایده واقع شود؟
اگر چه اکنون با انتشار مستندی که زیرساخت و روشهای فنی را بیان داشته و متولیان را به اجرا و آزمایش وادار خواهد کرد، نباید از سایر نکات دیگری که در نوسازی و برپایی سامانه جدید سهمیه بندی سوخت با کارت بانکی در نظر است غافل شویم، علاوه بر آرزوی موفقیت برای همه دست اندرکاران خُرد و بزرگ این مقوله امیدوار هستیم، چنان که این پروژه به صورت ملی-شرکتی در صدد اجرا خواهد بود، مسولان امر با دریافت نظرات و فراخوانی مشارکت کنندگان متخصص مجوز دست یابی به خدمات نوین و راهکارهای توسعه ای با حُسن نظر فراهم ساخته تا مسیر پیشرفت را نه تنها به اندازه عمر سامانه پیشین بلکه دوچندان پیش رو داشته و به فرصت های آبادانی بیش از پیش در کشور دست پیدا کنیم.
خلاصه مدیریتی مستند شاپرک به قرار زیر است:
۱. کارت هوشمند سوخت حذف می شود
۲.سامانه هوشمند و آفلاین فعلی حذف می شود ولی سامانه آنلاین سهمیه بندی و اعتبار یا یارانه جایگزین می شود
اول ماه میخواد بیاد یه سهمیه اعلام کنه و کل مسئولیت را بندازه گردن نظام بانکی و جا خالی بده