به گزارش سرمدنیوز از ابتکار، اما واقعا سوپرمارکت مالی چیست و از چه زمانی در کشورهای دیگر شروع به کار کرده است؟ این موضوع از حدود ۴۰ سال پیش برای نخستینبار توسط سیتیگروپ در آمریکا مطرح و اجرایی شد. در اصل سوپرمارکت مالی، شرکتی است که خدمات گسترده مالی را زیر یک سقف ارائه میدهد. برای مثال برخی از موسسات مالی، خدمات بورس، اوراق با درآمد ثابت، بیمه و بعضا مشاوره املاک را در کنار خدمات بانکی به مشتریان ارائه میکنند.
از سالهای گذشته همواره ابزارها و نهادهای مختلف مالی در بازار پول و سرمایه ایران شکل گرفته است؛ از انواع اوراق قرضه، بدهی، معاملات بورس کالایی سکه و طلا و ... گرفته تا به امروز که یکی از بانکها سوپرمارکت مالی را پیشنهاد داده است. بررسی انواع ابزارهای تامین مالی در کشور نشان میدهد که به دلیل عدم وجود زیرساختهای مناسب در نظام بانکداری، این ابزارهای هر روز معرفی میشوند، ولی آنطور که باید اهداف خود را اجرا نکرده و باعث ایجاد تفکر منفی در مردم نسبت به نظام بانکی میشود.
از طرفی بانکهای به خصوص دولتی، چند سالی است به دلیل ضعف در عملکردشان حتی نتوانستند در بازار بورس اوراق بهادار تهران نیز عملکرد خوبی را از خود به نمایش بگذارند؛ همچنین این بانکها به دلیل زیانده بودن، از حدود دو سال قبل درگیر مشکلاتی شده و حتی نتوانستند سازمان بورس را قانع کنند تا نمادشان بازگشایی شود. هماکنون بانکی که ایجاد سوپرمارکت مالی را پیشنهاد داده است، خود درگیر زیانهای بالایی است؛ همچنین نمادش در بورس اوراق از ۲۹ تیرماه سال ۹۵ بسته شده و از آنجایی که نتوانسته بورس را قانع کند که این شرکت میتواند در آینده به سودآوری برسد، مجوز بازگشایی را از این سازمان دریافت نکرده است.
حال با این اوضاع بانکها، چطور میتوان دوباره تضمین کرد که مردم سپردههایشان را نزد آنها قرار دهند و بتوانند انتظار داشته باشند از طریق آنها به سود دست پیدا کنند؟
شاهد نتیجه خوبی در ایران نخواهیم بود
بهراد ابراهیمی درخصوص ابزار جدید «سوپرمارکت مالی» به «ابتکار» گفت: بانکی که این طرح را ارائه داده، خودش دارای مشکلات سهامداری است و هماکنون دیگر بانکهایی که در بورس اوراق با مشکلاتی روبهرو بودند، توانستند آنها را هموار کنند؛ اما این بانک نتوانسته حتی مشکلات سهامداران خود را حل کند و بیش از یک سال است که سپردههایشان بلوکه شده است.
مدیر توسعه بازار کارگزاری آگاه اضافه کرد: سرویسهایی که هر بانک یا سهم ارائه کند، نیاز به تحلیلسنجی قوی دارد؛ درحال حاضر کارگزاریها که کار شناسایی سهمها و تحلیل و معرفی آن به سهامداران را انجام میدهند، بازهم در بسیاری مواقع با مشکلاتی روبهرو میشوند و نمیتوانند نیازهای افراد را شناسایی کنند. حالا یک بانک، آن هم با مشکلات فراوانی که دارد، اگر قرار باشد یک ابزار جدید به بورس اوراق بهادار ارائه کند، اقدامی پسندیده نیست. همچنین که این بانک نیمه دولتی است؛ اگر این نهاد مالی خصوصی بود، یازهم امید بیشتری به نتیجه بهتر این اقدام بود.
وی تاکید کرد: در هر صورت اگر قرار باشد این بانک، خدمت «سوپرمارکت مالی» را ارائه کند، لازم است به چند مورد توجه اساسی داشته باشد؛ در ابتدا برای مشاوره و تحلیل، از متخصصان این حوزه بهره ببرد. بعد از آن ضریب خطا که با افزایش سهامداران، بیشتر میشود را شناسایی کرده و با نیازسنجی مشتریان، سهمهای مورد نظر آنها را معرفی کند. البته با توجه به اینکه سایتها و کانالهای تلگرامی تحلیل زیادی امروز دیده میشود، معرفی سهم به افراد کار دشواری است و این پروسه نیاز به مطالعات بیشتری دارد.
تجربه ایران از «سوپرمارکتهای مالی»
پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸، انتقاداتی به درهم تنیدگی حقوقی این نهادهای مالی وارد شد و کارشناسان از آنها به عنوان بنگاههای بسیار بزرگی که موجب افزایش ریسک سیستماتیک بازار مالی میشوند یاد کردند. این تغییرات منجر به تغییر مدل این سوپر مارکتهای مالی شد.
در ایران نیز اکثر بانکها با توجه به رویکرد Universa- Banks سعی در ارائه خدمات متنوع مالی مثل صرافی، کارگزاری بورس و بیمه تحت برند بانک دارند. درحال حاضر اکثر بانکها با تفکیک سهامداری مستقیم بانک در این بنگاههای مالی و تشکیل هولدینگهای سرمایهگذاری، بهطور غیرمستقیم عرضهکننده این خدمات هستند.
اخیرا برخی از بانکها نیز برای فروش خدمات متنوع مالی زیر یک سقف تلاشهایی کردهاند. برخی از بانکها باجههایی را برای ارائه خدمات بورس یا بیمه در شعب خود در نظر گرفتهاند. با این حال بازار پول ایران شاهد چند تجربه عملیاتی گسترده در راستای برداشتن مرزهای بازار پول و بازار سرمایه بوده است. این تجربیات بسیار نزدیک به مدل جدید سوپرمارکتهای مالی در دنیا هستند. زیرا هیچ ادغام و تملکی انجام نمیشود و با تکیه بر بسترهای فناوری لازم، خدمات بنگاههای مالی مختلف در پیشخوان بانکها ارائه میشود و بانکها از کارمزد خدمات در سطح واسطهگری مالی برخوردار خواهند شد.