تعداد بازدید: ۴۰۲
ابراهیم فراهانی، کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتگو با خبرآنلاین به چشم انداز عملیات ترکیه در عفرین پرداخته است
کد خبر: ۸۶۱۵۰
تاریخ انتشار: ۱۷ بهمن ۱۳۹۶ - ۰۹:۳۷
فراهانی: آنکارا به دنبال ایجاد یک منطقه خودمختار در ادلب است
به گزارش سرمدنیوز، ارتش ترکیه از روز سی‌ام دی ماه عملیاتی را به نام «شاخه زیتون» با هدف بیرون راندن شبه نظامیان وابسته به «یگان های مدافع خلق» در ناحیه عفرین آغاز کرده است. رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه می گوید نیروهای این کشور به پیشروی خود به سمت عفرین در شمال سوریه ادامه می‌دهند و سیطره ارتش بر کوه‌های عفرین آغاز شده است. این عملیات در حالی در جریان است که اردوغان در صحنه سیاسی نیز با همتایان خود خصوصاً اروپایی ها در گفت و گو بوده تا نظر آنها را جلب کند. اما چه روندی در صحنه میدانی برای این نبرد متصور است؟ چه هماهنگی هایی با ایران و روسیه در این بین وجود دارد و آیا ایران هم از این روند رضایت دارد؟ در این باره با ابراهیم فراهانی، کارشناس مسائل خاورمیانه گفت و گو کرده ایم که در ادامه می خوانید:

در رابطه با حضور ترکیه در شمال سوریه برخی میگویند این روند به نفع ایران و با سیاستهای آن سازگار است و برخی میگویند این روند به نفع ایران نیست و به نوعی نادیده گرفتن حضور و قدرت ایران در سوریه است. تحلیل شما چیست؟

در مورد عملیات جدید ترکیه به‌نام شاخه زیتون، این نکته را در نظر بگیرید که این عملیات در غرب سوریه و در کانتون عفرین انجام می‌گیرد، برای این‌که پ‌ی‌د که از نظر ترکیه بخشی از پ‌ک‌ک است و از سویی قصد دارد بازوی نظامی ی‌پ‌ک بازوی را از بین ببرد. کانتون عفرین در غرب بیشتر تحت نظر روسیه است و اگر ترکیه توانسته در آن‌جا عملیات انجام دهد، مطمئنا با اجازه روسیه بوده است. اما در مورد ایران؛ ایران دغدغه‌ای که از کردها در سوریه دارد، تهدید خط مقاومت است، اما نه در این قسمت، در دو کانتون شرقی سوریه، یعنی کانتون جزیره و کانتون کوبانی که نیروی SDF را تشکیل دادند و توسط حمایت ائتلاف به رهبری آمریکا به سمت جنوب حرکت کردند و تا دیرالزور پایین آمدند و بر آن‌جا تسلط پیدا کردند.

الان نزدیک ۳۰ درصد خاک سوریه دست کردها است. اگر در قسمت غربی اتفاقی بیفتد که بخواهد از سمت کردها دمشق یا حلب را تهدید کند، به نفع منافع ایران نیست ولی ایران به نظر می رسد که با این روند رضایت دارد. اما نکته‌ این است که ترکیه این عملیات را با چه کسانی انجام می‌دهد؟ با ارتش آزاد. ارتش یعنی FSA و این ارتش آزاد متشکل از معارضان اسد است، اما یک نکته دیگر است که به نوعی به نام ارتش آزاد و با تغییر اسم، تمام تروریست‌های جبهه‌النصره، هیئت تحریرالشام، احرارالشام نیز در این گروه حضور دارند. لذا اگر هم ی‌پ‌گ و پ‌ ی د تروریست باشند، از بین بردن تروریست با یک تروریست خطرناک‌تر بسیار مشکل است.

چرا ایران و روسیه به نوعی موضع دقیقی ندارند؟ با اینکه به طور ضمنی اعلام مخالفت کرده اند ولی رفتاری بر علیه آن هم انجام نداده اند؟

کاری که روسیه و ایران دارند انجام می‌دهند در مخالفت با این مسئله، یک مخالفت غیرعلنی و فرسایشی است. در نشست آستانه‌ یعنی آستانه شش، هفت، هشت، ادلب جزو مناطق عدم تنش بوده، اما توافق شد به ترکیه اجازه داده شود که وارد عفرین شود و به نوعی حضور نظامی داشته باشد. آن‌ها برنامه‌ریزی کردند که ترکیه به سمت شمال سوریه بیاید و کانتون عفرین را تصاحب کنند، اما الان با توجه به این‌که نشست سوچی دستاوردهای اصلی را نداشته، امکان دارد که یک روند بی نتیجه و فرسایشی را شاهد باشیم.

با توجه به عدم توافقات جدی در سوریه، ممکن است روسیه و ایران هم تمایل چندانی به موفقیت کامل ترکیه در آنجا نداشته باشد و با حرکت دولت نیروهای متحد، یعنی حزب‌الله، ایران، ارتش و نیروی هوایی روسیه بخواهند در ادلب روند جدیدی را پیش ببرد و با ارتش آزاد که همان جبهه‌النصره و هیئت تحریرالشام هستند مقابله کند و آن‌ها را سرکوب کنند. به هر حال ترکیه روی این‌ معادلات خیلی حساب باز کرده که منطقه خودمختار در استان ادلب تشکیل دهد و گفته می شود که اگر ترکیه بخواهد ارتش آزاد را یعنی معارضان نظامی در ادلب را تجهیز نیرو کند، از آن سمت نیروهای متحد امکان دارد که نیروهای عفرین را تجهیز سلاح کنند تا در مقابل ترکیه بایستد. این عمل فرسایشی بین نیروهای متحد و عفرین وجود دارد و همانطور که اشاره کردم، علنی نیست، اما یک نوعی واردکردن ترکیه در یک عملیات فرسایشی است که یک تفاوتی با عملیات سپر فرات و تصاحب الباب می‌کند.

این تفاوت در چه چیزهایی است؟

عملیات شمشیر فرات که اسمش با آراستگی به شاخه زیتون تغییر یافت همانطور که پیش بینی می شد بیش از آنکه ترکیه فکر می کرد پیچیده است. در عملیات قبلی سپر فرات و فتح الباب بعد از کودتای ناکام در ترکیه زمینه و امکان تجهیز و حرکت دادن ارتش وجود داشت و همچنین مبارزه با معارضان نظامی بود با این وجود به جای ۲ ماه نزدیک ۷ ماه طول کشید.

در عملیات حمله به عفرین نکته ای که از نظر ترکیه مغفول مانده، ساکنان این منطقه هستند که غیرنظامیان فراوانی هستند که هر چه جلوتر برویم فشار حقوق بشری افزایش می یابد البته حقوق بشر همیشه کارساز نیست و اهرمی در دست قدرت های بزرگ است اما بی نتیجه هم نیست. اما مهمترین نکته، سیاست ترکیه در تغییر بافت جمعیتی مرزهای جنوبی اش است. این سیاست بارها آزمایش شده است. مشخصا صدام حسین در بعضی مناطق سیاست «تعریب » را اجرا کرد اما آماری از نسل کشی را هم به جای گذاشت. در مقابل PYD ترکیه ابتدا به دنبال دیگرسازی بود و با کمک مسعود بارزانی ENKS (یک گروه کرد وابسته به ترکیه)  را ساخت و تقویت کرد اما کاری از پیش نبرد.

اینکه تغییر بافت جمعیتی شمال سوریه با ۵ . ۳ میلیون پناهنده، راهکار مناسبی برای دغدغه های امنیتی ترکیه است مسئله ای است که به بررسی بیشتر نیاز دارد. همواره تغییر بافت جمعیتی از طریق جا به جایی غیر طبیعی و با آواره کردن ساکنان قبلی و نسل کشی همراه بوده است. اما یک ترفندی در این سیاست ترکیه نهفته است. اگر بتواند سه و نیم میلیون نفر آواره ای که در حال حاضر در ترکیه ساکن هستند را در مرزهای جنوبی ساکن کند و به تعداد مشخصی تابعیت مشروط بدهد، عملا یک منطقه خودمختار و تحت نفوذ ایجاد کرده است.

نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر: