تعداد بازدید: ۴۶۲
خروج ایالات متحده از توافق هسته ای ایران، اتحادیه اروپا را وادار ساخت برای حفظ برجام و منافع اقتصادی آن، به گونه ای در مقابل کاخ سفید موضع گیری کند که با چالش های عمیق سیاسی و امنیتی مواجه نشود
کد خبر: ۹۰۴۶۵
تاریخ انتشار: ۱۲ خرداد ۱۳۹۷ - ۰۹:۲۱
چالش های اروپا برای حفظ برجام
به گزارش سرمدنیوز، اقدام رئیس جمهوری ایالات متحده در خروج از برجام شکاف میان قدرت های دو سوی آتلانتیک را جدی تر کرده است. اتحادیه اروپا تلاش می کند تا موازنه ای را میان خواسته های امنیتی و اقتصادی خود ایجاد کند.

از دیدگاه اروپایی ها از جمله «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه، توافق برجام در زمینه مسائل هسته ای وظایف خود را به خوبی به انجام رسانده است و به همین دلیل باید آن را حفظ کرد.به همین دلیل سه کشور آلمان، فرانسه و انگلستان تلاش کردند تا ضمن ادامه اجرای برجام برای محافظت از منافع اقتصادی اروپا گام های بی سابقه ای را بردارند.

اروپا پس از توافق سال 2015 به سرعت وارد تعامل با ایران شد. امضای قرارداد خرید صدها هواپیمای مسافری از شرکت ایرباس فرانسه، همکاری توتال با شرکت ملی نفت ایران، بازگشت شرکت های خودروسازی آلمان و فرانسه به بازار ایران، امضای قرارداد ساخت راه آهن با شرکت ایتالیایی و همکاری های گوناگون در زمینه انرژی های پاک و تجدیدپذیر با شرکت های اروپایی تنها نمونه هایی از رونق تعامل مبادلات ایران و کشورها اروپایی بوده است.

**اراده سیاسی اروپا و منافع برجامی ایران

مقام های سیاسی و دیپلماتیک کشورمان نسبت به توانایی های اروپا برای دادن تضمین به ایران جهت حفظ برجام ابراز تردید کرده اند. ممکن است اتحادیه اروپا بقای توافق هسته ای را مثبت بداند و بر ادامه آن تاکید کند اما توافق تا زمانی می تواند پابرجا بماند که منافع هر دو طرف در آن لحاظ شود.

موسسه پژوهشی نیروی دریایی ایالات متحده (USNI) اعتقاد دارد پس از خروج آمریکا از توافق هسته ای، اتحادیه اروپا با برجام به نحوی دست و پنجه نرم می کند تا بتواند برای ادامه اجرای آن راهی را پیدا کند. دیدگاه کلی در اروپا این است مادامی که اتحادیه به اجرای توافق هسته ای متعهد بماند ایران هم برنامه هسته ای خود را از سر نمی گیرد. البته ایران انتظار داشت پس از برجام، با تسهیل مسیر تجارت، شکوفایی اقتصادی را تجربه کند. اکنون اگر تحریم های ثانویه آمریکا موانعی را در بهره مندی ایران از مزایای برجام ایجاد کند ممکن است تهران هم در ادامه اجرای آن تجدیدنظر کند.

به نوشته این اندیشکده واقعبینانه ترین راه برای ترامپ جهت رسیدن به اهداف این بود که توافق اولیه و اصلی را رعایت می کرد و سپس به دنبال اهداف جنبی دیگر می رفت.

تارنمای المانیتور هم در بررسی فرایند مربوط به برجام پرسشی را در زمینه توانایی اتحادیه اروپا در برآورده کردن توقعات ایران مطرح ساخت و آورد: ایران و اتحادیه اروپا محرک های پرقدرتی را برای ادامه اجرای برجام دارند. ممکن است ایران با ادامه رعایت مفاد این توافق بتواند آمریکا را منزوی کند اما کسب مزایای برجام نیز در دستور کار ایران قرار دارد.

به نوشته این گزارش گرچه اتحادیه اروپا اعلام کرده است از منافع بنگاه های خود محافظت می کند اما تهران هم در قبال ماندن در توافق هسته ای خواسته هایی را به عنوان خطوط قرمز تعیین کرده است. پشتیبانی اروپا از فروش نفت ایران و ادامه خرید نفت خام به رغم تحریم های آمریکا از جمله مهمترین خواسته های تهران است. از طرف دیگر برخی خریداران نفت از ایران از معامله غیردلاری با تهران خبر می دهند.

موضوع دوم حمایت بانک های اروپایی از تجارت با ایران است. بانک مرکزی آلمان اقداماتی را در این زمینه انجام داد؛ در این راستا Volksbanken آلمان اعلام کرده است به معاملات مالی خود با ایران ادامه می دهد. ایران خواستار کانال های مالی گوناگون مشابه برای ادامه تجارت و سرمایه گذاری دوجانبه است. خط قرمز دیگر ایران سیاست های منطقه ای و برنامه موشکی است.

البته در کنار مسائل اقتصادی موضوعات دیگری هم مطرح هستند. لابی حامی آمریکا بر اولویت مسائل امنیتی و سیاسی بر موضوع های تجاری و اقتصادی تمرکز دارد و برخی مقام های این اتحادیه برجام را نخست یک توافق سیاسی-امنیتی می دانند.

به نوشته نشریه EUobserver اروپا در این بازی با مولفه های غیر اقتصادی نیز رو به رو است. همکاری و دوستی نزدیک بعضی پایتخت های اروپایی با ایالات متحده و مانع آفرینی آن ها در مسیر اقدام متقابل در برابر واشنگتن از مشکلات پیش روی بروکسل است. هنگامی که موضوع اقدامات مسدودساز از سوی اتحادیه اروپا مطرح شد برخی کشورها همچون لهستان ساز کوک مخالف زده و بر اهمیت چتر حمایتی ایالات متحده برای اروپا تاکید داشتند.

**گزینه های اروپا

به اعتقاد کارشناسان تضاد دیدگاه ایالات متحده و اتحادیه اروپا بر سر توافق هسته ای و گزینه های سخت کاخ سفید، به تدریج باعث تضعیف یا نابودی روابط فراآتلانتیکی این دو متحد می شود. این فرایند از زمان آغاز ریاست جمهوری ترامپ تشدید شد و اکنون در حال عمیق تر شدن است.

فشار رئیس جمهوری ایالات متحده بر اعضای اروپایی ناتو جهت افزایش سهم بودجه ای، خروج از توافق آب و هوایی پاریس و موضع بی تفاوت و در مواردی برهم زننده ترامپ در مسیر تقویت ادغام و اتحاد در اروپا همگی از عواملی بودند که فاصله میان بروکسل و واشنگتن را بیشتر کرده و گاهی تا مرز دشمنی کشانده است.

تلاش های دیپلماتیک پاریس، لندن و برلین در چند ماه اخیر نتوانست ترامپ را برای ماندن در برجام متقاعد کند و در مقابل رهبران این کشورها را نسبت به شرایط منطقه و بندهای توافق هسته ای حساس ساخت. البته هنوز برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا به دلایل سیاسی و اقتصادی با این سه کشور هم نظر نیستند.

به نوشته یک اندیشکده کانادایی، دیپلمات های اتحادیه اروپا در آمریکا می گویند خروج ترامپ از برجام اتحادیه اروپا را با دو گزینه روبرو ساخت که در هر دوی آن ها ضرر اقتصادی مطرح است. از یک سو از دست دادن تجارت با ایران و از طرف دیگر احتمال محدودیت در بازارهای آمریکا مسائلی هستند که اروپا اکنون با آن ها روبرو شده است.

به نوشته المانیتور یافتن راه حل مناسب برای این درخواست موسسه ها و نهادهای اروپا را برای چند هفته به شدت مشغول کرده است. از طرف دیگر موضوع «برجام اروپایی» که مقام های ایرانی به آن اشاره می کنند به معنی این است که تجارت ایران و اروپا نزدیک تر و بنگاه های کوچک و متوسط این قاره فعال تر می شوند. البته این امر دو نتیجه را به همراه خواهد داشت: نخست اینکه فناوری های پیشرفته از دسترس ایران دور می شوند و نیاز شدید ایران به تکنولوژی پاسخ مناسبی را دریافت نمی کند. همچنین برای فعالیت این شرکت های اروپایی، باید فضای کسب و کار در ایران بهبود یابد و شرایط شفاف و رقابتی تر بر اقتصاد حاکم شود.

همانطور که پس از دیدار نمایندگان جمهوری اسلامی با مقام های اروپایی مطرح شد اراده سیاسی خوبی در طرف اروپایی برای ادامه تعامل با ایران و حفظ برجام احساس می شود اما تردیدها در زمینه توانایی های عملی هنوز وجود دارد. چند روز قبل معاون وزیر امور خارجه کشورمان پس از دیدار با مقام های اتحادیه اروپا در وین اظهار داشت در حوزه های نفتی، بانکی، سرمایه ای، تجارت و بیمه راه حل های خوبی اندیشیده شده است. هم اکنون نکته مهم این است که کشورهای اروپایی چه برنامه ای را برای مقابله با تهدیدهای آمریکا در پیش می گیرند و تا چه اندازه ای قادر به اجرای آن هستند.
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر: