به گزارش سرمدنیوز، شهر هوشمند شهری است که داده‌های مختلفی از شهروندان، دستگاه‌ها، منابع شهری و ... توسط سنسورهای مختلفی جمع‌آوری وسپس داده‌های کلان جمع‌آوری شده تحلیل می‌شوند و از نتایج تحلیل‌ها برای مدیریت بهینه دارایی‌ها و منابع شهری، افزایش کیفیت در خدمت‌رسانی و تسهیل ارتباط بین مردم، سازمان‌ها و حتی دولت استفاده می‌شود. درحقیقت تحقق شهر هوشمند در گرو ادغام فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، اینترنت اشیا و زیرساخت‌های هوشمند با فرآیند ارائه خدمات است.
با این تعریف، تحقق یک شهر هوشمند را باید در گرو مشارکت فعال صنایع و بخش‌های هوشمندسازی پدیده‌ها دید و به کمک آنها با استفاده از زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، با کیفیت و سرعت بیشتری به مردم خدمت‌رسانی نمود.
شرکت پویا یکی از شرکت‌های فعال در بخش بانکی و پرداخت کشور، حدود ۱۸ سال پیش برای اولین‌بار نمایشی از یک شهر هوشمند را در نمایشگاه الکامپ ارایه کرده‌است که در سال‌های بعد بخشی از ایده ارایه شده در این طرح در کشور پیاده‌سازی شده‌است. شرکت پویا در حال حاضر با ارایه سامانه‌ها و سخت‌افزارهای گوناگونی تمرکز خود را روی هوشمند سازی در حوزه بانکی و پرداخت کشور گذاشته است در این خصوص شهروز زندی معاونت فروش شرکت می‌گوید: شهر هوشمند مفهومی است که تعریف مشخص و محدودی برای آن از سوی کارشناسان تعیین نشده و موضوعی باز است، اما چند محور اصلی دارد. یکی از این محورها استفاده حد اکثری از دستاوردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT )است. محور دیگر تعریف اهدافی مانند استفاده بهینه از منابع، ارتقای کیفیت خدمات شهری، ایجاد ارتباط فعل و انفعالی (Interactive) به جای ارتباط یک سویه (Transactional) با ذی نفعان اکوسیستم شهر از جمله مردم، دولت، نهادها، تامین‌کنندگان زیر ساخت و ارائه‌دهندگان خدمات می‌باشد که تلاش برای تحقق آنها صورت می‌گیرد.
برای مثال مرکز کنترل ترافیک باهوشمندسازی چراغ‌های راهنمایی و نصب سنجنده‌هایی برای بررسی وضعیت عبور و مرور خودروها و سایر عوامل محیطی و ارسال سیگنال‌هایی توسط نرم‌افزارها؛ با فرمان دادن به چراغ‌های راهنمایی و نمایش دستورالعمل‌ها بر روی تابلوهای شهری یا ارسال پیام به خودروهای در حال تردد می‌تواند کنترل ترافیک و سایر ماموریت‌های خود را به صورت هوشمند مدیریت کند.
زندی در تشریح شهر هوشمند افزود: اما در لغت برای شهر هوشمند اسامی مختلفی چون smart city، flexcity، intelligent city بیان شده همچنین واژه teletopia که ذهنیتی از اتوپیا یا آرمان شهر را در درون خود دارد برای بیان مفهوم شهر هوشمند بکار گرفته می‌شود.
وقتی صحبت از شهرهوشمند می‌شود منظور هر اقدام فناورانه مبتنی بر فناوری اطلاعات است که هدف آن مدیریت بهتر منابع، ارتقای کیفیت خدمات، کاهش هزینه‌ها، کاهش آلودگی‌ها، حفاظت بهتر از محیط زیست و امثال آن باشد و رکن اساسی شهر هوشمند نیز جمع‌آوری اطلاعات از نقاط مختلف وپردازش آن خواهد بود.
اما اقدامات پراکنده در این حوزه تاثیر قابل توجهی ندارد و باید از سوی مدیران شهری و کشوری یعنی دولت برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری دقیق صورت گیرد. این مفهوم حدود ۱۰ الی ۱۲ سال پیش در غرب شکل گرفت و اقداماتی در خصوص آن انجام شد و هنوز در کشورهای بزرگ دنیا نیز موضوعی جدید است. البته در ایران باید به این سمت حرکت کنیم اما لازمه آن هدف‌گذاری، برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری توسط دولت ها است. در حقیقت قدم اول، حضور دولت‌ها و نهاد ها است تا با برنامه‌ریزی‌های کوتاه مدت، میان مدت، بلند مدت و سرمایه‌گذاری کافی بستر لازم شامل زیر ساخت، قوانین ومقررات مرتبط را فراهم کنند تا بخش خصوصی بتواند بر آن بستر پروژه‌های مختلفی را طراحی، پیاده‌سازی و راهبری کند.
ارایه اولین نمایش از شهر هوشمند در سال ۱۳۷۹ (۱۸ سال قبل)
زندی در خصوص ارایه اولین نمایش از شهر هوشمند در کشور گفت: سال ۱۳۷۹ نقطه شروع ما به شهر هوشمند بود. در الکامپ ششم شرکت پویا چهره‌ای از شهر هوشمند را در غرفه خود تحت عنوان " شهر هوشمند پویا " برای عموم به نمایش گذاشت. توجه کنید که ۱۸ سال پیش هنوز در غرب بحث شهر هوشمند به گستردگی امروز مطرح نبود و البته واژه هوشمند را نیز خود شرکت بر روی پروژه گذاشته بود؛ به این علت که توانسته بودیم برخی فعالیت‌ها را به صورت خودکار در ارایه داده و در غرفه به نمایش بگذاریم.
بخش‌های مختلفی در شهر هوشمند پویا دیده شده بود که یکی از آنها "پمپ بنزین" هوشمند بود. در طرح ما سهمیه بنزین هر شخص در کارت هوشمند او شارژ می‌شد. حتی امکان قراردادن محدودیت در مصرف سهمیه نیز امکان‌پذیر بود. شهروند پویا با وارد نمودن کارت هوشمند خود به کارتخوان پمپ بنزین هوشمند اداره بقیه امور را به سامانه می‌سپرد. با توجه به اینکه پروژه کارت هوشمند سوخت، ۷ سال پس از ایده پمپ بنزین هوشمند ما پیاده‌سازی شد می‌توان گفت که ایده این طرح ملی سال‌ها قبل توسط شرکت پویا ارایه شده بود. اما شاید در آن زمان اهمیت آن نزد دولت مشخص نبود و در نتیجه پروژه‌ای برای ما در این خصوص تعریف نشد. اگرچه بعدا دیگران از ایده‌ها و تجربیات ما در پیاده‌سازی طرح خود استفاده کردند.
بحث پرداخت خودکار عوارض تردد خودرو در بزرگ راه‌ها و همچنین کنترل هوشمند تردد موارد دیگری بود که در شهر هوشمند پویا پیاده‌سازی شده بود. در شهر هوشمند پویا عوارض تردد به صورت هوشمند تعیین و دریافت می‌شد. ده سال بعد طرح پرداخت عوارض هوشمند خودرو (ETC = Electronic Toll Collection) در ایران پیاده‌سازی شد.
گواهینامه رانندگی هوشمند و کارت شناسایی (ملی) هوشمند نیز راه کار دیگری بود که ما در شهر هوشمند پویا در سال ۱۳۷۹ به نمایش گذاشتیم. از طریق گواهینامه رانندگی هوشمند، پلیس قادر بود کلیه اطلاعات فرد و سوابق تخلفات احتمالی او را در لحظه در دست داشته باشد. در حال حاضر این طرح و استعلام به صورت آنلاین در کشور انجام می‌شود در حالی که در سال ۷۹ با توجه به محدود بودن زیرساخت ارتباطات در کشور امکان برقراری تماس بر خط با یک مرکز واحد وجود نداشت و هزینه ارتباطات آنلاین بسیار زیاد بود و در طرح ما فرآیند به صورت افلاین و به کمک کارت هوشمند انجام می‌شد.
نکته مهم این است که کلیه این فرآیندها فقط در یک قطعه کارت هوشمند تجمیع می‌شدند. یعنی هر شهروند با داشتن تنها یک کارت هوشمند با کاربردهای کارت شناسایی، کارت سوخت، گواهینامه رانندگی و سایر کاربردها در شهر هوشمند پویا تردد و خدمات دریافت می‌نمود. این کارت برای هر فرد شخصی‌سازی و رمزنگاری شده بود که با استفاده از آن و به کمک دستگاه‌های کارتخوان با برنامه‌های کاربردی مختلف هر شهروند پویا می‌توانست خدماتی را به صورت هوشمند دریافت کند. تعیین سهمیه دارو برای بیماری‌های خاص، کیف پول الکترونیک (با امکان شارژ پول) جهت پرداخت هزینه‌ها نیز از دیگر ویژگی‌های این کارت هوشمند بود.
در پایان هر روز اطلاعات از کارتخوان‌هایی که در شهر خدمات داده بودند به صورت خودکار جمع‌آوری و پس از رمزنگاری به یک مرکز واحد منتقل و در یک پایگاه داده جامع ذخیره می‌شد.
رمزنگاری پیاده‌سازی شده در خصوص دسترسی به اطلاعات کارت نیز، در طرح ما از امنیت بالایی برخوردار بود و فقط برای نهاد ذی ربط دسترس پذیر بود. این موضوع در آن زمان نیز مانند امروز اهمیت زیادی داشت. شایان ذکر است در همان زمان ما توانسته بودیم رمز کارت هوشمند یکی از سازمان‌ها که خدمات اعتباری ارائه می‌کرد را با اجازه خود سازمان مربوطه بشکنیم و موضوع را به اطلاعشان برسانیم. به این ترتیب با توجه به محدودیت وضعیت زیر ساخت ارتباطی آن زمان و بدون استفاده از یک شبکه برخط، راه کارهای هوشمندی برای ارائه خدمات ارایه دادیم.
پویا متعاقبا طرحی را برای هوشمند سازی کوپن ارزاق عمومی برای ستاد بسیج اقتصادی تهیه و ارائه نمود. در این طرح به جای کوپن کاغذی یک قطعه کارت هوشمند به هر خانوار داده می‌شد. دولت هنگام تخصیص یک کالا برای یک کوپن خاص می‌توانست شبانه اطلاعات مربوطه را به کل فروشگاه‌ها و مراکز توزیع کالا ارسال کند و از صبح روز بعد مردم به سادگی می‌توانستند کالای تعریف شده را دریافت دارند.
چنانچه این طرح انجام شده بود، اکنون بستری آماده در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار داشت که به کمک آن بتواند در اسرع وقت و با کمترین هزینه طرح نظام صندوق فروشگاهی را در سطح کشور پیاده‌سازی کند.
هوشمندسازی شهر در حوزه بانکی و پرداخت
معاونت فروش شرکت پویا در خصوص طرح‌های پیاده‌سازی شده شرکت در حوزه هوشمندسازی شهری ادامه داد: اگرچه ایده‌های نوینی که در این خصوص در الکامپ ششم ارائه کردیم در آن زمان به اجرا در نیامدند و قرارداد نشدند، اما با توجه به تجربیات حاصله و گسترش واحد تحقیق و توسعه شرکت، سعی کردیم بحث هوشمند سازی در صنعت بانکداری و خدمات پرداخت را که حوزه اصلی کار ما بود، دنبال کرده و با ارایه راه کارهای نوین و فناورانه به بانکها، خدمت‌رسانی آنها را تسهیل و تسریع نموده، کیفیت خدمات بانکی را بهبود بخشیده و استفاده بهینه از منابع بانک را میسر سازیم و البته این موضوعات از معیارهای یک شهر هوشمند است.
وی در ادامه افزود : یکی از نمونه‌های افزایش سرعت و کیفیت خدمات به عموم مردم و تجلی یک شهر هوشمند در سال ۷۹ از طریق سیستم تسهیلات بانک مسکن که تولید، توسعه و پشتیبانی آن بر عهده شرکت پویا بود، اتفاق افتاد. در این سامانه برای بازپرداخت اقساط تسهیلات بانک، کارت هوشمند تسهیلات طراحی و ارایه گردید تا با توجه به عدم وجود شبکه متمرکز و برخط بین شعب بانک؛ شخص وام گیرنده با مراجعه به نزدیک‌ترین شعبه و ارایه کارت هوشمند خود بتواند بازپرداخت خود را انجام دهد. به این منظور کارت تسهیلات حاوی اطلاعات شخص، اطلاعات وام و شعبه صادرکننده و اقساط وام بود. مشتری با مراجعه به هر شعبه بانک و ارائه کارت تسهیلات خود به تحویلدار اقدام به پرداخت قسط می‌نمود. در سال ۱۳۸۰ دستگاهی به نام خود دریافت را به سامانه تسهیلات متصل کردیم تا خواندن کارت، دریافت وجه، تشخیص و شمردن پول و به روزرسانی کارت و پایگاه اطلاعاتی شعبه نیز توسط دستگاه انجام شود و به این ترتیب تمام فرآیند پرداخت قسط به صورت خودکار و بدون نیاز به کارمند شعبه صورت گیرد.
زندی ادامه داد: در راستای توسعه خدمات نوین بانکی بخش تحقیق و توسعه پویا موفق شد محصولات دیگری را نیز به جامعه معرفی کند که مجموعه آنها در قالب شعبه جامع پویا پیاده‌سازی شد. این شعبه که در فضایی حدود بیست متر مربع مسقر می‌شود، قادر به انجام بسیاری از فعالیت‌های خرد یک شعبه بانکی به صورت خودکار و نیمه خودکار است. این محصول سبب کاهش تردد افراد در شهر، تسهیل خدمت‌دهی، تعطیل نمودن شعب زیان ده بانک و کاهش آلودگی محیط زیست و افزایش رضایتمندی مشتریان است.
دستگاه صراف راهی به سوی هوشمندسازی شهر در بخش گردشگری
معاونت فروش شرکت پویا ادامه داد: ایده دیگر که در هیچ جای دیگر در دنیا وجود ندارد تبدیل ارز خارجی به ارز محلی اما نه بصورت تحویل اسکناس بلکه در قالب یک کارت بانکی با مانده ارز محلی (ریال) برای گردشگرانی است که وارد کشور می‌شوند. در حال حاضر صنعت توریسم با قدرت بالای ارز آوری به کشور می‌تواند برای اقتصاد کشور بسیار مفید باشد. اما مشکلات خرید و فروش ارز سبب کاهش ورود گردشگران به کشور شده و کسانی هم که می‌آیند از همرا داشتن وجه نقد قابل توجه مثلا برای خرید فرش یا سایر صنایع دستی ارزشمند امتناع می‌کنند زیرا با تبدیل ارز باید اسکناس ریالی دریافت شود و حمل مقدار قابل توجهی اسکناس ایران هم دشوار است و هم مخاطراتی را به دنبال دارد. این موضوع موجب رکود صنایع دستی و خدمات گردشگری است. به هر میزان که دست گردشگر برای ارز آوری به کشور باز گذاشته شود و تبدیل ارز و پروسه خرید کالا برای وی تسهیل گردد، به توسعه صنایع دستی و گردش چرخ اقتصاد خرد کشور کمک شده است. شرکت پویا به منظور تسهیل تبدیل ارز و مراودات مالی گردشگران در فروشگاه‌ها و بازار دستگاهی را با نام صراف پویا طراحی، تولید و عرضه کرد.
دستگاه صراف پویا با دریافت پاسپورت گردشگر و اخذ تاییدیه از مرکز مربوطه ( سامانه پژواک)، شناسه فراگیر اتباع خارجی را دریافت و یک کارت بانکی شتابی با مانده ریالی برای وی صادر و تحویل می‌نماید. معادل ریالی با توجه به میزان ارز پرداخت شده توسط گردشگر و بر اساس نرخ لحظه‌ای محاسبه می‌شود.
این راه کار علاوه بر ارتقای جایگاه ایران در حوزه فناوری اطلاعات نزد گردشگران خارجی، تبدیل ارز را برای گردشگران تسهیل کرده و امکان رصد اطلاعات حساب‌ها و تراکنش‌های مالی گردشگران را نیز برای سازمان گردشگری فراهم می‌کند تا بتوانند گزارش‌های لازم را برای مقامات ذیربط داخلی و بیرونی تهیه و برنامه‌ریزی لازم جهت توسعه زمینه‌های مورد علاقه گردشگران را فراهم کنند.
وی افزود: در این خصوص مراوداتی با سازمان گردشگری و میراث فرهنگی و وزارت امور خارجه و بانک مرکزی و چند بانک کشور داشته‌ایم. امیدواریم با اراده و خواست مسئولین بتوان آن را در کشور به طور گسترده پیاده کرد.
دستگاه زرپرداز (فروش سکه طلا) دریچه‌ای به سوی هوشمند سازی بازار
دستگاه دیگری که در قالب شهر هوشمند طراحی و روانه بازار کرده‌ایم دستگاه زرپرداز (فروش سکه) است که می‌تواند سکه‌های طلا را در ۴ نوع مختلف (تمام بهار - نیم بهار - ربع بهار - سکه یک گرمی) در تمام ساعات شبانه روز به شهروندان ارایه دهد. شهروندان می توانند با مراجعه به دستگاه از نرخ لحظه‌ای فروش سکه‌هایی که توسط دستگاه ارایه می‌شود مطلع شده و بنا بر نیازشان سکه مورد نظر را انتخاب و با استفاده از کارت بانکی شتابی خود وجه آن را پرداخت و به طور خودکار سکه مربوطه را در یک پاکت شیک و مناسب دریافت کنند.
خدمات جدید سامانه جامع ارزی پویا متضمن بازپرداخت فوری سپرده‌های ارزی، راهکاری برای هدایت " ارزهای خانگی" به بانکها
زندی گفت: خدمت دیگری که در راستای شهرهوشمند در دست اقدام داریم این است که به کمک امکانات سامانه جامع ارزی پویا بتوان ارزهای خارجی که مردم برای حفظ قدرت خرید خود تهیه و در منزل نگهداری می‌کنند و اصطلاحا "ارزهای خانگی" نامیده می‌شود را در قالب سپرده‌های ارزی به بانکها منتقل کرد. بر اساس برآوردها بیش از سی میلیارد دلار ارز خانگی وجود دارد که انتقال آنها به بانک‌های کشور می‌تواند کمک شایانی به اقتصاد کشور نماید. البته باید مردم را عملا مطمئن نمود هنگام نیاز آنها به ارز، به سهولت و به سرعت باز پرداخت ارز سپرده‌گذاری شده آنها صورت می‌گیرد. این طرح جدید ما به مردم اطمینان می‌دهد که می‌توانند ارزخود را در هر زمان که نیاز داشته باشند دریافت کنند.
سامانه یکتا (سامانه یکپارچه کشف تقلب آنلاین) پیشرفته‌ترین سامانه هوشمند موجود در کشور جهت تشخیص عملکردهای غیر معمول و کشف تراکنش‌های تقلب آمیز
معاونت فروش شرکت پویا ادامه داد: اخیرا به دنبال ۲ سال کار پژوهشی و با همکاری یک تیم از اساتید و نخبگان دانشگاهی در حوزه هوش مصنوعی موفق شده‌ایم محصولی را به نام یکتا جهت کشف تراکنش‌های تقلب آمیز تهیه و در اختیار جامعه قرار دهیم. این محصول نیز با تعریفی که در مقدمه گفتیم در راستای شهر هوشمند است. این سامانه که فعلا در امور بانکی مورد استفاده قرار گرفته نه تنها الگوی‌های ثابت تقلب‌ها را می‌شناسد و کنترل می‌کند بلکه با شناسایی عملکرد هر مشتری در طول زمان هر گونه تراکنش غیر معمول او را هم کشف و گزارش می‌نماید. از نکات قابل توجه این سامانه این است که به هیچ وجه مانع تراکنش‌های سالم نمی‌شود، هوشمند است و قابلیت یادگیری ماشینی دارد، از کارآیی بسیار بالایی برخوردار است و موجب تاخیر در انجام تراکنش‌ها نمی‌شود و اینکه در کنار هر سامانه‌ای قابل بکار گرفتن می‌باشد.
زندی در پایان در خصوص علت عدم پیاده سازی طرح‌های نوآورانه شرکت مانند آنچه در شهر هوشمند پویا در سال ۷۹ ارائه شد یا طرح کوپن هوشمند گفت: باید توجه نمود که این پروژه‌ها همگی در سطح ملی و در اندازه‌های خیلی بزرگ تعریف شده‌اند لذا اگرچه بخشی از دلایل آن ممکن است به ضعف واحد فروش شرکت در قانع کردن سازمان‌های ذی‌نفع جهت عقد قرارداد باز گردد اما قطعا بخشی قابل توجه از دلایل مربوط به فقدان برنامه‌ریزی‌های کلان ملی که در شروع صحبت به آن اشاره کردم مربوط می‌شود. در آن زمان به دلیل تمرکز دولتمردان بر سایر وجوه حاکمیتی و عدم آشنایی کافی به لزوم سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری اطلاعات و نقش مهمی که این سرمایه‌گذاری در توسعه پایدار خواهد داشت، این پروژه‌ها به قرارداد نرسیدند. شاید اگر معضلات جامعه ما کمتر بود درک و پذیرش خدمات و فناوری‌های جدید راحت‌تر اتفاق می‌افتاد و امروز چندین گام پیش‌تر بودیم. شاید هم یک دلیل این باشد که پویا با پیشگامی خود، فراتر از زمان به طرح موضوعات پرداخته، چراکه نوآوری و پیشتازی اگرچه خوب است و یک وظیفه اجتماعی محسوب می‌شود ولی برای نتیجه‌گیری باید متناسب با ظرفیت و توان پذیرش جامعه هم باشد.
اقدامی که ما پس از تجربه سال ۷۹ انجام دادیم شکستن طرح‌های کلان، به اجزای تشکیل‌دهنده آن و تعریف پروژه‌های جدید و انجام آنها در قالب قراردادهایی با موضوعاتی متفاوت از موضوع اصلی اما با استفاده ازهمان فناوری‌هایی که مطرح کرده و در اختیار خود داشتیم بود. به این ترتیب توانستیم بعنوان یک شرکت فعال در حوزه فناوری اطلاعات، ضمن انجام وظیفه اجتماعی خود در طرح ایده‌های جدید، دستاوردهای فنی و علمی و اجتماعی پروژه شهر هوشمند را به یک سکوی پرش برای خلق خدمات جدید و ورود به حوزه خدمات نوین بانکی تبدیل کنیم. به طوریکه امروز خانواده پویا متشکل از همه آحاد آن، با سربلندی افتخار می‌کنند با اتکا به دانش روز و تحقیق و توسعه خدمتگزار امین جامعه، در حوزه خدمات بانکی هستند.
