
به گزارش سرمدنیوز، محمدجواد ظریف در شرایطی سفر سه روزه خود به هند را آغاز کرد که بی تردید این سفر گامی بزرگ برای توسعه روابط با کشورهایی به شمار میآید که میتوانند در تقابل با تحریمهای امریکایی، ضمن حفظ بازار هدف انرژی ایران، درباره تحریم روابط پولی و بانکی نیز بستر مناسبی برای حذف ارز دلار و جایگزینی ارزهای ملی کشورهای منظومه شرق فراهم کنند. چه ذیل چنین رویکردی است که ایران و هند ورود به مرحله جدیدی از رابطه را تجربه میکنند. دو کشور که طی صدها سال گذشته بر سنت مراودات حسنه و کم تنش به پیش رفتهاند، اینک در آغاز راهی هستند که میتواند تاثیراتی حتی فراتر از روابط دوجانبه شان داشته باشد. دستیابی به این نتیجه در تحولات جاری سیاست خارجی ایران و تحت تأثیر موضوع برجام اهمیتی دوچندان یافته است. وزیر امور خارجه ایران در چنین مقطعی راهی دهلی نو شده است و ضمن دیدار با مقامهای بلند پایه هندی، حضور در برنامههای مختلف از جمله فروم اقتصادی، اندیشکده ICWA در جمع نخبگان و اندیشمندان هندی بر لزوم تعمیق رابطه اقتصادی ایران و هند و توسعه ابعاد همکاری دو طرف در بند چابهار تأکید کرده است. حضور در کنفرانس بینالمللی سالانه گفتوگوی رایسینا (RAISINA) در هند که امروز (چهارشنبه) با حضور شخصیتهای سیاسی، اقتصادی، علمی و فرهنگی جهان برگزار میشود از دیگر برنامههای مهم وزیر خارجه در هند به شمار میآید.
** بذری به نشانه همکاری
وزیر امور خارجه ایران در بدو ورودش به «دهلی نو» اهداف سفر به هند را تقویت روابط سیاسی و بویژه اقتصادی توصیف کرد که فرصتی را برای حل مشکلات اقتصای ایران ذیل بازگشت تحریمهای امریکا فراهم میکند. ظریف که در نخستین روز کاری خود در سفر سه روزه به هندوستان با «گاد کاری»، وزیر حمل و نقل و کشتیرانی هند دیدار و گفتوگو کرد، هدایا و بذری به نشانه دوستی، حضور و مشارکت جدی هندیها در حوزههای مختلف تعامل با ایران اعم از همکاری در زمینه حمل و نقل، کشتیرانی و بندر چابهار دریافت کرد که از آمادگی مقامهای دهلی برای گفتوگو پیرامون تقویت رابطه با تهران حکایت میکرد. چه وزیر خارجه ایران در حاشیه این دیدار وقتی مخاطب پرسشی پیرامون تلاش اروپا جهت عملی کردن سازوکار مالی «اس پی وی» برای حفظ توافق هستهای قرار گرفت، گفت: «ما به همکاری با اروپا درباره «اس پی وی» ادامه میدهیم اما منتظر آنها نمیمانیم و با شرکای سنتی خود مثل هند، چین و روسیه در راستای منافع مردم ایران همکاری میکنیم.» همکاریهایی که وزیر خارجه ایران موضوعات آنها را شامل طیفهای مختلفی از جمله حوزه بانکی دانست و خبر داد که در حوزه بانکی «یوکو» بانک هند و پاسارگاد همکاری خود را در زمینه تجارت آغاز کردند. ظریف همچنین بر آمادگی ایران بر انجام گفت وگو با هند و استقبال از پیشنهادات این کشور در حوزه چابهار تأکید کرد و گفت که زمینه برای سرمایهگذاری در حوزه پتروشیمی هند در این بندر مهیاست. وزیر حمل و نقل هند نیز تأیید کرد که «کشورش با افتتاح یک شعبه بانک پاسارگاد ایران در بمبئی (مومبای) موافقت کرده است.»
** آمادگی تعامل با شرق
تحریمها موضوعی بود که وزیر امور خارجه ایران در خلال حضورش در فروم اقتصادی ایران و هند با حضور فعالان و کارآفرینان اقتصادی دو کشور به آن پرداخت و هند را یکی از کشورهایی دانست که در شرایط و زمانهای سخت در کنار جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است. ظریف در همین چارچوب به همکاریهای بلند مدت دو کشور اشاره و زمینههای همکاری جوامع تجاری تهران و دهلی نو را ریشه دار توصیف کرد. او به امریکا اشاره کرد که از کشورهای دیگر میخواهد مفاد قطعنامه شورای امنیت در زمینه عادی سازی روابط با ایران را نقض کنند. وزیر خارجه ایران با یادآوری اینکه اراده سیاسی و اقتصادی برای مقابله با این چالش در جمهوری اسلامی دیده میشود، ایران را قابل اطمینانترین شریک توصیف کرد که آماده تعامل با شرق و طرفهای دیگر است. در جریان همین نشست نیز تفاهمنامه مشترک همکاریهای اقتصادی و تجاری ایران و هند به امضای اتاقهای بازرگانی دو کشور رسید. وزیر مشاور امور خارجه هند هم در استقبال از سخنان ظریف تأکید کرد که ایران برای هند فقط یک شریک تجاری نیست بلکه همسایه ای نزدیک است که با آن با حوزههای اقتصادی و امنیتی مشترک دارد. ویجای کومار سینگ ضمن اشاره به اینکه دو کشور میتوانند روابط اقتصادی دوجانبه را عمیقتر کنند، صادرات اصلی مواد غذایی کشورش به ایران را برنج و چای دانست که میتواند متقابلاً با وارد کردن کالاهایی از ایران از جمله زعفران و مواد ارگانیک همراه شود.
** ظریف: سیاست خارجه امریکا فوبیای ایران گرفته است
وزیر امور خارجه کشورمان در واکنش به ادعاهای جدید پمپئو و بولتون نسبت به ایران، گفت که رفتار این دو بیشتر به دنبالکنندگانی روانپریش شباهت دارد. مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا که به کشورهای خاورمیانه سفر کرده است در کنفرانسی خبری در اردن مدعی شد که امریکا و متحدانش در منطقه توافق کامل دارند که بزرگترین تهدیدهای خاورمیانه، داعش و جمهوری اسلامی هستند. او افزود طی روزهای آینده، فشارها بر ایران «دو برابر» خواهد شد. محمدجواد ظریف در واکنش به این اظهارات نوشت: «با اینکه ممکن است در حالت عادی خوشایند به نظر برسد اما وسواس خالص مایک پمپئو و جان بولتون نسبت به ایران هر لحظه بیش از پیش به رفتار تعقیبکنندگان روانپریشی شباهت پیدا میکند که به طور مداوم در حال شکست خوردن هستند. امریکا در حال جایگزین کردن یک سیاست خارجه واقعی با وسواس و فوبیای ایران است».
** چابهار؛ نمود عینی همکاری تهران و دهلی نو
همکاری ایران و هند در بندر چابهار یکی از نمودهای عینی فصل جدید روابط دوجانبه بر محور توسعه است. توافقنامه همکاری چابهار که نخستین بار در خلال سفر همزمان نخست وزیر هند و رئیس جمهوری افغانستان به ایران میان دهلی، کابل و تهران منعقد شد، اهدافی چون فعالسازی کریدور شمال- جنوب و رونق یافتن برنامههای حمل و نقل میان سه کشور را جست وجو میکرد. این در حالی بود که اهتمام ویژه دولت یازدهم و دوازدهم در مسیر پیشبرد پیش نیازهای سیاسی و اقتصادی این همکاری سه جانبه قرار گرفت. جذب سرمایه گذاری هند در این برنامه توسعه ای سبب خواهد شد که بندر چابهار از ظرفیت تخلیه و بارگیری ۸۴ میلیون تن در سال برخوردار شود و این همه حاصل اجرایی شدن توافق نامه ای است که امید میرود طی ماههای آینده با افزایش همکاریها و حل موانع موجود نتایج اقتصادی قابل ملاحظهای را برای هر دو طرف به همراه آورد.
همکاری دوجانبه درباره بندر چابــــــهار یکی از اصلی ترین محورهای گفتوگوی ظریف و وزیر حمل و نقل و کشتیرانی بود. «نیتین گادکاری» در حالی که مقطع کنونی را زمان مناسب برای راه اندازی اقدامات مشترک ایران و هند در بندر چابهار توصیف میکرد گفت که تسهیلات مالی برای به جریان افتادن این پروژهها آماده است اما همچنان مشکلاتی باقیست که طرفین در حال رفع و رجوع آن هستند.
این در حالی است که عبدالرحیم کردی، مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار در فروم اقتصادی ایران و هند از ثبت بیش از سه هزار شرکت در این منطقه خبر داد و گفت: «از این تعداد ۴۰۰ شرکت از ۱۵کشور مختلف به ثبت رسید.» او توافقنامه چابهار بین سه کشور ایران، افغانستان و هند را نقطه عطفی در توسعه روابط فی مابین سه کشور دانست که تاثیرات ویژه ای در روابط کشورهای منطقه خواهد داشت.
«کردی» با یادآوری اینکه حضور اپراتورهای بندری هند در بندر شهید بهشتی چابهار باعث افزایش اهمیت چابهار شده است، تأکید کرد که تغییر در آرایش اقتصادی منطقه و توجیه پذیری فعالیتهای صنعتی و لجستیکی در این بندر همزمان با تکمیل زیرساختهای اساسی توسط دولت، فصلی جدید را در نقش منطقهای و بینالمللی چابهار گشوده است. احداث دو پروژه پتروشیمی و یک کارخانه فولاد با پیشرفت ۳۰ درصدی از دیگر پروژههایی است که به گفته مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار انتظار میرود طی دو سال عملیاتی شود.
رئیس منطقه آزاد چابهار در عین اشاره به فراهم شدن زمینه برای ایجاد صنایع فرآوری مواد غذایی و امکانات زیرساختی آن، مأموریت اصلی در بندر چابهار را در زمینه حمل و نقل و ترانزیت دانست که میتواند به کاهش فاصله بین بازارها و هزینه و زمان حمل و نقل بینجامد.
به گفته او هدف و مأموریت دیگر، توسعه صنایعی است که بازارهای جهانی را هدف قرارداده و مبتنی بر مزیتهای رقابتی باشند. ایجاد شهرک صنعتی و سرمایه گذاری مشترک در چابهار و در نتیجه تبدیل شدن آن به یک قطب قدرتمند اقتصادی نکته ای بود که رئیس اتاق بازرگانی ایران به آن اشاره کرد. شافعی در این رابطه گفت:«با امکانات ترانزیتی بسیار خوب ایران که به سادگی میتواند به کریدورهای شمال-جنوب و همچنین بازار ۵۰۰ میلیونی منطقه ایران شامل کشورهای سی آی اس، عراق افغانستان دست پیدا کند.»