به گزارش سرمدنیوز، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه دیروز یکشنبه ۲۳ دی ماه در راس هیاتی سیاسی و اقتصادی و به منظور دیدار و گفت وگو با مقامات عراق وارد بغداد شد.
علاوه بر دیدار و گفت و گو با «محمدعلی حکیم» همتای عراقی، رایزنی با «برهم صالح» رئیس جمهوری، «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر و «محمد الحبلوسی» رئیس پارلمان از دیگر برنامه های سفر ظریف به عراق اعلام شد. سخنرانی در نشست بزرگ فعالان اقتصادی دو کشور در بغداد و نیز نشست سرمایه گذاری ایران و عراق در شهر کربلا و همچنین سفر به اربیل و سلیمانیه در اقلیم کردستان عراق و گفت و گو با مقامات کُرد عراقی از دیگر برنامه های سفر چهار روزه ظریف به شمار می رود.
در این زمینه روزنامه «الصباح» عراق نوشت: هدف از حضور محمدجواد ظریف و هیات همراه او در بغداد که چند روز پس از سفر «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا به عراق صورت می گیرد مهار جنجال آفرینی واشنگتن است که از طریق آن تلاش می کند ایران را در منطقه منزوی سازد. این سفر نشان می دهد که روابط مشترک عراق و ایران از متانت و استواری برخوردار است.
به نوشته تارنمای «الجزیره» قطر، در سفر ظریف به عراق پرونده های مهمی مورد بررسی قرار خواهد گرفت که برجسته ترین آن افزایش همکاری نفتی ایران و عراق خواهد بود. سفر ظریف به عراق اقدامی علیه تحریم های آمریکا و در جهت دور زدن این تحریم ها است تا روابط عراق و ایران از این تحریم ها تاثیر نپذیرد.
به نوشته روزنامه «رای الیوم» چاپ لندن، از زمان سقوط نظام «صدام حسین» در سال ۲۰۰۳ میلادی روابط تنگاتنگی میان ایران و عراق در جریان است و در عراق دولت شیعی حکومت می کند که با ایران در تعامل است. به نظر می رسد ظریف در این سفر بیشتر بر مسائل اقتصادی تمرکز کند و در شرایطی که آمریکا تحریم های یکجانبه ای را علیه ایران اعمال کرده است او برای تقویت روابط تجاری و سرمایه گذاری در عراق تلاش کند. حجم مبادلات تجاری میان دو کشور به ۱۲ میلیارد دلار رسیده است و این دو کشور در نوامبر گذشته با بی توجهی به تحریم های آمریکا، آمادگی خود را برای برنامه ریزی با هدف افزایش حجم روابط تجاری 20 میلیارد دلاری اعلام کرده اند.
تارنمای «العهد» لبنان هم با اشاره به سفر چند روز پیشِ «بیژن نامدار زنگنه» وزیر نفت ایران به عراق، تلاش های مداوم «ایرج مسجدی» سفیر ایران در بغداد و سفر اخیر هیات های مختلف ایران به عراق نوشت: ظریف در شرایطی به عراق سفر می کند که همه این تلاش ها برای کاهش آثار اقتصادی تحریم های آمریکا علیه ایران صورت می گیرد. برای شناخت اهمیت همکاری و هماهنگی عراق و ایران و چگونگی برخورد با تحریم های اقتصادی آمریکا باید به حجم تحرکات سیاسی، اقتصادی و دیپلماسی تهران و بغداد طی ماه های گذشته توجه کرد. این تحرکات به بخشی از دیپلماسی دو کشور در منطقه تبدیل شده است تا تلاش ها و طرح های خارجی برای تسلیم سازی دو کشور را با شکست روبرو سازند.
در گزارش این رسانه لبنانی می خوانیم: تردیدی نیست که ایران به دلیل اشتراکات تاریخی، جغرافیایی و همچنین منافع و چالش های مشترک، عراق را یکی از برجسته ترین همپیمانان خود به شمار می آورد. تهران هنگامی که گروه تروریستی داعش در سال ۲۰۱۴ میلادی در بخش های گسترده ای از عراق پیشروی کرد در مبارزه با تروریسم به کمک عراق شتافت. از این رو، انتظار می رود بغداد در شرایطی که ایران از سوی واشنگتن تحریم اقتصادی می شود مواضع مثبتی در روابط با ایران از خود نشان دهد. تاکنون موضع رسمی عراق درباره ایران مثبت بوده است. نخست وزیر عراق گفته عراق بخشی از تحریم های آمریکا علیه ایران نیست. رئیس جمهوری عراق هم در سفر خود به تهران در نوامبر گذشته و پیش از آن بر روابط مستحکم عراق و جمهوری اسلامی تاکید و تمایل خود را برای گسترش و تقویت پایه های روابط برای توسعه و ثبات منطقه اعلام کرده بود.
در ادامه آمده است: بر پایه اظهارات رئیس اتاق بازرگانی ایران، حجم مبادلات تجاری میان عراق و ایران در سال ۲۰۱۷ میلادی به ۱۲ میلیارد دلار رسید و این رقم در سال ۲۰۱۸ میلادی شاهد رشد ۳۰ درصدی بوده است. رئیس جمهوری ایران و عراق در مذاکرات خود در نوامبر گذشته در تهران تاکید کردند که نباید حجم این مبادلات کاهش یابد. «حسن روحانی» در این دیدار بر تلاش برای افزایش سطح مبادلات دو کشور تا سطح ۲۰ میلیارد دلار تاکید کرد. ایران و عراق در زمینه تبادل نفت خام و مشتقات نفتی، برق، پروژه های مسکن و کشاورزی، خودروسازی، صادرات مواد غذایی و لوازم خانگی، گردشگری، بورسیه تحصیلی، خدمات پزشکی همکاری می کنند و مسوولان دو کشور بارها برای عمق بخشی به این همکاری ها تلاش کرده اند. شاید بتوان گفت که برجسته ترین شاخصی که بیانگر تقویت و کارامدی روابط ایران و عراق است حضور گسترده ده ها شرکت ایرانی در نمایشگاه بین المللی بازرگانی عراق است که در اکتبر گذشته برگزار شد.
رسانه های سعودی هم تحلیل هایی را به بهانه سفر ظریف به بغداد منتشر ساختند. از جمله روزنامه «الشرق الاوسط» بدون اشاره به روابط تنگاتنگ دو کشور در گزارشی مدعی شد رهبران ایران در خصوص همسایه غربی خود برنامه ریزی بلندمدتی انجام داده اند تا دامنه نفوذ خود را در عراق گسترش دهند و با آزادی کامل در عراق رفتار کنند. این رسانه سعودی نوشت: دخالت های ایران در تعارض با حفظ حاکمیت ملی عراق است و دامنه تنش میان شیعیان و اهل تسنن و حتی تنش میان جریان های شیعی را افزایش می دهد و تلاش های واقعی عراق برای پشت سرگذاشتن چالش ها را ناکام می گذارد. عراق اخیرا تلاش کرده اند تا وضعیت خود را در سازمان ملل تغییر دهد، اما شبه نظامیان شیعی که از حمایت ایران برخوردارند قطعنامه های شورای امنیت را نادیده می گیرند و این موضوع سبب شده است تغییر وضع عراق در سازمان ملل سخت باشد و این کشور نتواند سرمایه خارجی را جذب کند که در نتیجه آن وضعیت آینده عراق خطرناک خواهد بود.
با این حال و همچنان که اشاره شد موضوع تحریم های آمریکا و میزان اثربخشی آن در ارتباط با این سفر بیشترین تحلیل ها را به خود اختصاص داد. به نوشته روزنامه «القدس العربی» چاپ لندن، واقعیت ها نشان می دهند که مبادلات تجاری عراق و ایران از تحریم های آمریکا تاثیر بسیاری نپذیرفته اند. هنوز هم بازارهای عراق آکنده از جنس های ایرانی است. با چشم پوشی از عوامل اقتصادی، ایالت متحده آمریکا به خوبی از حضور و نفوذ سیاسی ایران در عراق آگاه است. آمریکا می داند که با تصمیم های سیاسی نمی تواند به حضور ایران در عراق پایان دهد. آمریکایی ها پی برده اند که به راحتی نخواهند توانست به نقش ایران در عراق پایان دهند و تشکیل دولت عراق و نقش آفرینی ایران در آن نیز این موضوع را نشان داده است.
به نوشته القدس العربی، آمریکا در موضوع تحریم های ایران هم مجبور شد عراق را از این تحریم ها معاف کند. اگر چه این معافیت ها در بخش نفت و گاز بود، اما واقعیت ها نشان داده است حجم مبادلات میان دو کشور از تحریم ها تاثیر نپذیرفته است و سازوکارهایی برای دور زدن تحریم ها اندیشیده می شود. بسیار ساده لوحانه است که تصور شود عراق می تواند به تحریم های آمریکا پایبند باشد. همچنین خیلی ساده لوحانه است که آمریکا بتواند به دلیل پایبند نبودن عراق به تحریم های ضد ایرانی، عراق را هم تحریم کند. آمریکا آمادگی آن را ندارد که با تحریم عراق این کشور را بار دیگر بی ثبات سازد. دولت کنونی عراق هم به تحریم های آمریکا علیه ایران پایبند نخواهد بود. از این رو، تنها راه برای آمریکا آن است که رفتار دوگانه خود را پیش برد یعنی در ظاهر گفتمان خصمانه خود را ادامه دهد و در پشت پرده به خواسته های ایران در عراق تن دهد.
